ความเข้มข้นของเลือด Hct คืออะไร

ความเข้มข้นของเลือด: รู้จัก “ฮีมาโทคริต (Hct)” ตัวชี้วัดสำคัญที่บอกอะไรได้มากกว่าที่คุณคิด

หลายครั้งที่เราไปตรวจสุขภาพประจำปี สิ่งหนึ่งที่มักจะปรากฏอยู่ในผลตรวจเลือดคือค่า “ฮีมาโทคริต” หรือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า “Hct” แต่คุณเคยสงสัยไหมว่าค่านี้คืออะไร และมีความสำคัญต่อสุขภาพของเราอย่างไร บทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับ Hct อย่างละเอียด เข้าใจถึงความหมายและปัจจัยที่ส่งผลต่อค่านี้ เพื่อให้คุณสามารถอ่านผลตรวจสุขภาพได้อย่างเข้าใจมากยิ่งขึ้น

Hct คืออะไร?

ฮีมาโทคริต (Hematocrit) คือ ค่าที่แสดงสัดส่วนของเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด โดยปกติเลือดของเราประกอบด้วยส่วนประกอบหลักๆ คือ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด และน้ำเลือด (Plasma) ค่า Hct จึงเป็นตัวบ่งชี้ว่าในเลือดของเรามีปริมาณเม็ดเลือดแดงมากน้อยเพียงใด

ความสำคัญของค่า Hct

เม็ดเลือดแดงมีหน้าที่หลักในการขนส่งออกซิเจนจากปอดไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้น ค่า Hct จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทำงานของร่างกาย หากค่า Hct ผิดปกติ อาจส่งผลต่อสุขภาพโดยรวมได้

ค่า Hct ปกติอยู่ที่เท่าไหร่?

ค่า Hct ปกติจะแตกต่างกันเล็กน้อยในแต่ละเพศและช่วงอายุ โดยทั่วไปแล้วค่า Hct ปกติสำหรับ:

• ผู้ชาย: 40-54%
• ผู้หญิง: 36-48%

ค่า Hct สูงหรือต่ำกว่าปกติ บ่งบอกอะไร?

• ค่า Hct ต่ำ: อาจบ่งชี้ถึงภาวะโลหิตจาง (Anemia) ซึ่งเกิดจากการที่ร่างกายมีเม็ดเลือดแดงน้อยเกินไป หรือเม็ดเลือดแดงมีขนาดเล็ก หรือมีปริมาณฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) ในเม็ดเลือดแดงน้อย ซึ่งอาจมีสาเหตุจาก:
  • การขาดธาตุเหล็ก
  • การเสียเลือด (เช่น จากประจำเดือนมามาก หรือมีแผลในกระเพาะอาหาร)
  • โรคไตเรื้อรัง
  • โรคไขกระดูก
  • ภาวะตั้งครรภ์ (เนื่องจากปริมาณน้ำในเลือดเพิ่มขึ้น)
• ค่า Hct สูง: อาจบ่งชี้ถึงภาวะที่ร่างกายมีเม็ดเลือดแดงมากเกินไป หรือภาวะที่ร่างกายขาดน้ำ ซึ่งอาจมีสาเหตุจาก:
  • ภาวะขาดน้ำ (Dehydration)
  • โรคปอด
  • โรคหัวใจ
  • โรคไต
  • ภาวะ Polycythemia vera (ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดงมากเกินไป)
  • การอาศัยอยู่ในที่สูง (เนื่องจากร่างกายปรับตัวโดยการสร้างเม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้น)

ปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อค่า Hct

นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อค่า Hct เช่น:

• อายุ: ทารกแรกเกิดมักมีค่า Hct สูงกว่าปกติ
• การตั้งครรภ์: ค่า Hct มักจะลดลงเล็กน้อยในช่วงตั้งครรภ์เนื่องจากปริมาณน้ำในเลือดเพิ่มขึ้น
• การสูบบุหรี่: อาจทำให้ค่า Hct สูงขึ้นได้
• ยาบางชนิด: เช่น ยาสเตียรอยด์ อาจมีผลต่อค่า Hct

เมื่อค่า Hct ผิดปกติ ควรทำอย่างไร?

หากผลตรวจเลือดของคุณแสดงค่า Hct ที่สูงหรือต่ำกว่าปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยเพิ่มเติมและหาสาเหตุที่แท้จริง แพทย์อาจทำการตรวจเลือดเพิ่มเติม เช่น การตรวจนับเม็ดเลือด (Complete Blood Count – CBC) การตรวจระดับธาตุเหล็ก หรือการตรวจอื่นๆ ที่จำเป็น เพื่อให้การวินิจฉัยถูกต้องและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม

สรุป

ค่าฮีมาโทคริต (Hct) เป็นตัวบ่งชี้ที่สำคัญในการประเมินสุขภาพโดยรวมของเรา ค่า Hct ที่ผิดปกติอาจเป็นสัญญาณของภาวะสุขภาพต่างๆ ได้ ดังนั้น การตรวจสุขภาพเป็นประจำและการปรึกษาแพทย์เมื่อพบความผิดปกติจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้คุณสามารถดูแลสุขภาพได้อย่างเหมาะสมและทันท่วงที

คำแนะนำ: ข้อมูลในบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้และความเข้าใจเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการวินิจฉัยหรือรักษาโรคใดๆ หากคุณมีข้อสงสัยหรือกังวลเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำและการวินิจฉัยที่ถูกต้อง

#Hct#ความเข้มข้นเลือด#เลือด