ภาวะซีด Hct คืออะไร

ภาวะซีด Hct คืออะไร? ทำความเข้าใจ Hematocrit กับสุขภาพของคุณ

เมื่อพูดถึงการตรวจสุขภาพประจำปี หรือการตรวจเลือดเพื่อวินิจฉัยโรคต่างๆ หลายท่านอาจคุ้นเคยกับคำว่า “Hct” หรือ “Hematocrit” แต่หลายคนอาจยังไม่เข้าใจว่าค่านี้คืออะไร และมีความสำคัญต่อสุขภาพอย่างไร บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะซีดที่สัมพันธ์กับค่า Hematocrit อย่างละเอียด โดยเน้นในประเด็นที่ไม่ค่อยมีการกล่าวถึงกัน

Hematocrit (Hct) คืออะไร?

Hematocrit คือ ค่าที่แสดงถึง สัดส่วนของปริมาตรเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด มีหน่วยเป็นเปอร์เซ็นต์ (%) พูดง่ายๆ คือ เป็นการบอกว่าเลือดของคุณมีเม็ดเลือดแดงอยู่มากน้อยแค่ไหน เมื่อเทียบกับส่วนประกอบอื่นๆ ในเลือด เช่น น้ำเลือด (Plasma)

ค่า Hct บอกอะไรเกี่ยวกับสุขภาพของคุณ?

ค่า Hct เป็นตัวบ่งชี้สำคัญของภาวะสุขภาพหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะโลหิตจาง (Anemia) และภาวะเลือดข้น (Polycythemia)

• ค่า Hct ต่ำ (ภาวะโลหิตจาง): บ่งชี้ว่าร่างกายมีเม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติ ซึ่งอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น
  • การขาดธาตุเหล็ก: เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด ทำให้ร่างกายผลิตฮีโมโกลบิน (ส่วนประกอบสำคัญในเม็ดเลือดแดงที่ทำหน้าที่ขนส่งออกซิเจน) ได้ไม่เพียงพอ
  • การเสียเลือด: เช่น จากประจำเดือนมามาก, แผลในกระเพาะอาหาร, หรือการเสียเลือดจากอุบัติเหตุ
  • โรคเรื้อรัง: เช่น โรคไต, โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์, หรือโรคมะเร็งบางชนิด
  • ความผิดปกติของไขกระดูก: ทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงผิดปกติ
  • ภาวะขาดวิตามิน: เช่น วิตามินบี 12 หรือกรดโฟลิก
  • การตั้งครรภ์: เนื่องจากร่างกายต้องการเลือดมากขึ้นเพื่อรองรับการเจริญเติบโตของทารก
• ค่า Hct สูง (ภาวะเลือดข้น): บ่งชี้ว่าร่างกายมีเม็ดเลือดแดงมากเกินไป ซึ่งอาจเกิดจาก
  • ภาวะขาดน้ำ: ทำให้เลือดเข้มข้นขึ้น
  • โรคปอด: ร่างกายผลิตเม็ดเลือดแดงมากขึ้นเพื่อชดเชยการขาดออกซิเจน
  • โรคหัวใจ: บางชนิดอาจทำให้เกิดภาวะเลือดข้น
  • Polycythemia Vera: โรคทางพันธุกรรมที่ทำให้ไขกระดูกผลิตเม็ดเลือดแดงมากเกินไป
  • การใช้สารกระตุ้น: เช่น Erythropoietin (EPO) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเล่นกีฬา

อาการที่อาจเกิดขึ้นเมื่อค่า Hct ผิดปกติ:

• ค่า Hct ต่ำ: อ่อนเพลีย, เหนื่อยง่าย, หน้ามืด, วิงเวียนศีรษะ, ใจสั่น, หายใจถี่, ผิวซีด, เล็บเปราะ
• ค่า Hct สูง: ปวดศีรษะ, วิงเวียนศีรษะ, มองเห็นภาพซ้อน, เหนื่อยล้า, ผิวหนังแดง, คัน

สิ่งที่ควรทราบ:

• ค่า Hct ปกติจะแตกต่างกันไปในแต่ละเพศและช่วงอายุ โดยทั่วไปค่าปกติสำหรับผู้ชายคือ 40-54% และสำหรับผู้หญิงคือ 36-48%
• ค่า Hct เพียงอย่างเดียวไม่สามารถวินิจฉัยโรคได้ ต้องพิจารณาผลการตรวจอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ค่าฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) จำนวนเม็ดเลือดแดง (Red Blood Cell Count) และลักษณะของเม็ดเลือดแดง
• หากผลการตรวจเลือดของคุณแสดงค่า Hct ที่ผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม

สิ่งที่ควรทำเมื่อสงสัยว่ามีภาวะซีด:

• ปรึกษาแพทย์: เพื่อทำการตรวจเพิ่มเติมและวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร: เน้นอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เนื้อแดง, ตับ, ผักใบเขียว, และถั่ว
• หลีกเลี่ยงการดื่มชาหรือกาแฟพร้อมอาหาร: เพราะจะขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็ก
• รับประทานวิตามินเสริม: หากแพทย์แนะนำ

สรุป:

ค่า Hematocrit เป็นตัวบ่งชี้สุขภาพที่สำคัญ การทำความเข้าใจความหมายของค่านี้จะช่วยให้คุณสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้อย่างเหมาะสม หากคุณสงสัยว่ามีภาวะซีดหรือมีอาการผิดปกติใดๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง เพื่อให้คุณมีสุขภาพที่ดีและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น