ภูมิแพ้ใช่โรคประจําตัวไหม

ภูมิแพ้: เพื่อนที่ไม่ได้รับเชิญ โรคประจำตัวที่ต้องใส่ใจ

“แพ้อาหาร? แพ้ยา? แพ้เกสรดอกไม้?” คำถามเหล่านี้อาจเคยผ่านหู หรือแม้กระทั่งเกิดขึ้นกับตัวคุณเอง ภูมิแพ้เป็นภาวะที่ร่างกายตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ (Allergen) ที่ปกติแล้วไม่เป็นอันตรายต่อคนทั่วไปอย่างผิดปกติ นำไปสู่อาการต่างๆ ที่อาจรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน

หลายคนอาจสงสัยว่า ภูมิแพ้เป็นโรคประจำตัวหรือไม่? คำตอบคือ อาจจะใช่ และอาจจะไม่ใช่ ขึ้นอยู่กับมุมมองและลักษณะของอาการแพ้ที่เกิดขึ้น

ทำไมถึงอาจจะเป็นโรคประจำตัว?

• ลักษณะเรื้อรัง: ภูมิแพ้หลายชนิด เช่น ภูมิแพ้อากาศ หรือโรคผิวหนังภูมิแพ้ มีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นซ้ำๆ เป็นระยะเวลานาน อาจต่อเนื่องไปตลอดชีวิต ซึ่งเข้าข่ายลักษณะของโรคประจำตัวที่ต้องดูแลอย่างต่อเนื่อง
• ปัจจัยทางพันธุกรรม: ภูมิแพ้มีส่วนเกี่ยวข้องกับพันธุกรรม หากมีประวัติครอบครัวเป็นภูมิแพ้ โอกาสที่คุณจะเป็นภูมิแพ้ก็จะสูงขึ้นด้วย นี่คือลักษณะสำคัญของโรคประจำตัวหลายชนิด
• การเปลี่ยนแปลงของระบบภูมิคุ้มกัน: ภูมิแพ้เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสิ่งที่ไม่เป็นอันตรายอย่างผิดปกติ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงนี้อาจเกิดขึ้นอย่างถาวร หรือมีแนวโน้มที่จะกลับมาเป็นซ้ำได้

ทำไมถึงอาจจะไม่ใช่โรคประจำตัว?

• อาการไม่รุนแรงและควบคุมได้: ผู้ที่เป็นภูมิแพ้บางรายอาจมีอาการไม่รุนแรง และสามารถควบคุมอาการได้ด้วยการหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ หรือใช้ยาแก้แพ้เป็นครั้งคราว ซึ่งในกรณีนี้ ภูมิแพ้อาจไม่ได้ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันมากนัก
• การหายจากภูมิแพ้: ในเด็กเล็กบางราย อาจมีอาการแพ้อาหารบางชนิด แต่เมื่อโตขึ้นระบบภูมิคุ้มกันพัฒนามากขึ้น อาจหายจากอาการแพ้นั้นได้
• การรักษาหายขาด: แม้ว่าภูมิแพ้ส่วนใหญ่จะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ในบางกรณี เช่น การแพ้พิษผึ้ง อาจใช้วิธีการฉีดวัคซีนภูมิแพ้เพื่อลดความรุนแรงของอาการ หรือแม้กระทั่งทำให้หายจากการแพ้ได้

สิ่งที่สำคัญกว่าคือการตระหนักรู้และจัดการกับอาการแพ้

ไม่ว่าคุณจะมองว่าภูมิแพ้เป็นโรคประจำตัวหรือไม่ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการตระหนักถึงอาการแพ้ของตนเอง รู้ว่าอะไรเป็นสารก่อภูมิแพ้ที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ และรู้วิธีจัดการกับอาการแพ้ที่เกิดขึ้น

สิ่งที่ควรทำเมื่อรู้ตัวว่าเป็นภูมิแพ้:

• บันทึกสิ่งที่แพ้: จดบันทึกรายละเอียดของสารก่อภูมิแพ้ที่คุณแพ้ อาการที่เกิดขึ้น และวิธีที่ใช้ในการบรรเทาอาการ เพื่อเป็นข้อมูลให้แพทย์
• ปรึกษาแพทย์: พบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม แพทย์อาจแนะนำให้ทำการทดสอบภูมิแพ้เพื่อระบุสารก่อภูมิแพ้ที่แน่นอน
• แจ้งแพทย์ทุกครั้ง: แจ้งแพทย์ทุกครั้งเมื่อเข้ารับการรักษา ไม่ว่าจะเป็นการแพ้ยา อาหาร หรือสารอื่นๆ เพื่อให้แพทย์สามารถเลือกวิธีการรักษาที่ปลอดภัยและเหมาะสมกับคุณ
• พกยาแก้แพ้ฉุกเฉิน: หากคุณมีอาการแพ้ที่รุนแรง ควรพกยาแก้แพ้ฉุกเฉินติดตัวไว้เสมอ และรู้วิธีใช้ยาอย่างถูกต้อง
• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้: พยายามหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ที่คุณแพ้ เช่น การหลีกเลี่ยงการกินอาหารที่แพ้ การสวมหน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในที่ที่มีฝุ่นละอองมาก หรือการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ปราศจากสารก่อภูมิแพ้
• ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง: การพักผ่อนให้เพียงพอ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง และลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแพ้

สรุป

ภูมิแพ้อาจเป็นเพื่อนที่ไม่ได้รับเชิญ ที่คอยรบกวนการใช้ชีวิตของเรา หากเราใส่ใจ รู้ทันอาการแพ้ บันทึกสิ่งที่แพ้ และแจ้งแพทย์ทุกครั้ง เราก็สามารถจัดการกับภูมิแพ้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข แม้จะมีภูมิแพ้เป็นเพื่อนร่วมทางก็ตาม