สิ่งคุกคามทางการยศาสตร์หมายถึงอะไร

สิ่งคุกคามทางการยศาสตร์: ศัตรูเงียบในที่ทำงานที่คุณอาจมองข้าม

“สิ่งคุกคามทางการยศาสตร์” (Ergonomic Hazards) อาจฟังดูเป็นคำศัพท์ทางเทคนิคที่ไกลตัว แต่แท้จริงแล้วมันคือภัยเงียบที่ซ่อนอยู่ในที่ทำงานของเราหลายแห่ง มันไม่ได้หมายถึงอันตรายที่เห็นได้ชัดอย่างเครื่องจักรกลหนักหรือสารเคมีอันตราย แต่เป็นปัจจัยแวดล้อมและวิธีการทำงานที่ค่อยๆ ก่อให้เกิดความเสียหายต่อร่างกายอย่างเงียบเชียบ เป็นการสะสมของความเครียดต่อกล้ามเนื้อ กระดูก เส้นเอ็น และระบบประสาท ส่งผลให้เกิดอาการปวดเมื่อยเรื้อรัง ลดประสิทธิภาพการทำงาน และแม้กระทั่งนำไปสู่การบาดเจ็บร้ายแรงในระยะยาว

แตกต่างจากอุบัติเหตุทางกายภาพที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน สิ่งคุกคามทางการยศาสตร์มักค่อยเป็นค่อยไป มันคือการสะสมของปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อร่างกาย ตัวอย่างเช่น การนั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์เป็นเวลานานโดยไม่มีการปรับท่านั่งที่ถูกต้อง การยกของหนักโดยไม่ใช้เทคนิคที่เหมาะสม การทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีแสงสว่างไม่เพียงพอ หรืออุณหภูมิที่ไม่เหมาะสม ล้วนเป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงทางการยศาสตร์ได้ทั้งสิ้น

ภัยคุกคามทางการยศาสตร์สามารถจำแนกได้หลายประเภท ขึ้นอยู่กับลักษณะของปัจจัยเสี่ยง ได้แก่:

• ท่าทางการทำงานที่ไม่ถูกต้อง (Awkward postures): การทำงานในท่าที่บิดเบี้ยว งอ หรือยืดตัวมากเกินไปเป็นเวลานาน เช่น การก้มคอต่ำเพื่อมองหน้าจอคอมพิวเตอร์ การยกของหนักโดยหลังงอ การทำงานในท่าที่ไม่สมดุล ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดความเครียดสะสมต่อกล้ามเนื้อและกระดูกสันหลัง

• การใช้แรงมากเกินไป (Overexertion): การทำงานที่ต้องใช้แรงมากเกินความสามารถของร่างกาย เช่น การยกของหนักเกินกำลัง การผลักหรือดึงสิ่งของที่มีน้ำหนักมาก การทำงานซ้ำๆ ที่ต้องใช้แรงอย่างต่อเนื่อง ล้วนเพิ่มโอกาสการเกิดอาการบาดเจ็บกล้ามเนื้อและข้อต่อ

• การทำงานซ้ำๆ (Repetitive movements): การทำงานที่ต้องทำท่าเดิมซ้ำๆ เป็นเวลานาน เช่น การพิมพ์คอมพิวเตอร์ การประกอบชิ้นส่วน การใช้งานเครื่องจักรบางชนิด ทำให้เกิดความเครียดสะสมต่อกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และข้อต่อ ส่งผลให้เกิดอาการอักเสบหรือบาดเจ็บได้ง่าย

• การสั่นสะเทือน (Vibration): การสัมผัสกับการสั่นสะเทือนอย่างต่อเนื่อง เช่น การใช้งานเครื่องมือช่างบางชนิด การขับขี่ยานพาหนะ สามารถส่งผลเสียต่อระบบประสาทและกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดอาการชา ปวด และอ่อนแรง

• ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม (Environmental factors): อุณหภูมิที่ไม่เหมาะสม แสงสว่างไม่เพียงพอ ความชื้นสูง เสียงดัง หรือการระบายอากาศไม่ดี ล้วนส่งผลกระทบต่อสุขภาพและประสิทธิภาพการทำงาน และอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุได้

การรับรู้และเข้าใจถึงสิ่งคุกคามทางการยศาสตร์จึงเป็นสิ่งสำคัญ การปรับปรุงสภาพแวดล้อมการทำงานให้เหมาะสม การฝึกฝนวิธีการทำงานที่ถูกต้อง และการใช้เครื่องมือช่วย ล้วนเป็นวิธีการป้องกันและลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพจากการทำงาน การลงทุนด้านการยศาสตร์จึงไม่ใช่เพียงแค่การเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน แต่เป็นการลงทุนในสุขภาพและอนาคตของพนักงาน เพื่อให้พวกเขามีสุขภาพที่ดี ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในระยะยาว