การย่างกะปิ เพื่ออะไร
การย่างกะปิ: ภูมิปัญญาท้องถิ่น
- เพิ่มรสชาติ: ย่างกะปิในใบตองช่วยให้น้ำพริกมีกลิ่นหอมและรสชาติกลมกล่อมยิ่งขึ้น
- ถนอมอาหาร: ความร้อนจากการย่างช่วยลดความชื้น ลดการเจริญเติบโตของเชื้อรา และเอนไซม์ที่ทำให้อาหารเสีย
- สารกันบูดธรรมชาติ: กะปิย่างมีสารที่ช่วยยับยั้งการเกิดกลิ่นหืนและรักษาคุณภาพของอาหารได้นานขึ้น
การย่างกะปิจึงเป็นการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติเพื่อปรุงรสและถนอมอาหารอย่างชาญฉลาด
ย่างกะปิช่วยอะไร? ทำไมต้องย่างก่อนนำไปปรุงอาหาร? มีประโยชน์อย่างไรบ้าง?
ย่างกะปิก่อนนี่แหละ สำคัญมาก! จำได้แม่นเลยตอนไปบ้านย่าที่พังงา ช่วงสงกรานต์ปีที่แล้ว เห็นย่าแกทำน้ำพริกกะปิ ย่างไฟอ่อนๆ ในใบตอง กลิ่นหอมฟุ้งไปทั้งบ้านเลย กว่าจะได้กินนี่แทบคลั่ง!
ไม่ใช่แค่เรื่องกลิ่นนะ ย่าบอกว่า ย่างแล้วกะปิจะหอมขึ้น รสชาติเข้มข้นกว่าเยอะ สำคัญกว่านั้น มันช่วยถนอมอาหารได้ด้วย เหมือนเป็นสารกันบูดธรรมชาติอ่ะ ทำให้เก็บได้นานขึ้นโดยไม่เสีย นี่แหละภูมิปัญญาชาวบ้านจริงๆ
ตอนนั้นย่าแกใช้กะปิประมาณครึ่งโล ย่างไฟอ่อนๆ ประมาณ 20 นาที กว่าจะได้ที่ แต่บอกเลยว่าคุ้มค่ามาก น้ำพริกกะปิที่ได้ อร่อยจนลืมโลก ถึงแม้ว่าตอนนั้นฉันจะโดนยุงกัดไปหลายสิบจุดก็ตาม.
เรื่องยืดอายุอาหารนี่ ฉันว่าจริงนะ เพราะน้ำพริกกะปิที่ย่าทำ เก็บไว้ได้หลายวัน ยังอร่อยเหมือนเดิม ไม่เสีย ไม่เหม็นหืนเลย ต่างจากตอนฉันเคยทำเอง ไม่ได้ย่าง เหม็นหืนไวมาก ทิ้งไปเลย เสียดายของสุดๆ!
กะปิภาคใต้คืออะไร
กะปิภาคใต้ อ่อ ที่บ้านเราเรียกว่า เคย นะ คือมันเป็นของพื้นเมืองอ่ะ ที่เอาไว้ทำกับข้าว ทำเครื่องแกงไรงี้
- วัตถุดิบหลัก: กุ้งเคย (แน่นอน!) แล้วก็ เกลือ เลยจ้าาา
- กรรมวิธี: ทำหลายขั้นตอนนะ เขาเน้นสะอาด แล้วก็รสชาติ ต้องดีอ่ะ
- ใช้ทำไร: เอาไปทำเครื่องแกงต่างๆ นานา เยอะแยะเลย
เกร็ดน่ารู้
- กุ้งเคย ตัวจิ๋วๆ นี่แหละ ที่เป็นพระเอก
- บางทีเค้าก็ใส่ปลาตัวเล็กๆ ด้วยนะ แต่ต้องสดๆ
- แต่ละบ้าน สูตรไม่เหมือนกัน รสชาติเลยต่างกันไปอีก
- เคยใต้หอมมากกกกกกก ขอบอก
- สำคัญ: ต้องเลือกที่สะอาดนะ ไม่งั้นท้องเสียได้
เคยดีๆ นี่หายากนะ ต้องคนพื้นที่แนะนำ อ่ะ จริงๆ
น้ำพริกกะปิช่วยเรื่องอะไร
น้ำพริกกะปิเนี่ย ช่วยเรื่องสุขภาพได้นะ จริง ๆ
-
พริก มีแคปไซซิน เผ็ดๆช่วยเรื่องระบบย่อย ขับลมด้วย ปีนี้ฉันอ่านเจอว่า ช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ด้วยนะ ลดไขมันในเลือดด้วยมั้ง จำไม่ค่อยได้ แต่เห็นเขาเขียนไว้แบบนั้นแหละ แล้วก็มีสารต้านอนุมูลอิสระอีกต่างหาก
-
กระเทียม อันนี้เด็ด! ขับลม แก้ไอ ช่วยเรื่องระบบย่อยอาหารเหมือนกัน ที่สำคัญคือ ลดน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในเลือด ลดการอักเสบ อีกอย่าง เห็นว่าช่วยบำรุงประสาท ป้องกันเลือดอุดตัน อ่านเจอในเว็บไซต์สุขภาพเมื่อต้นปีนี้แหละ จำชื่อเว็บไม่ได้แล้ว แต่ข้อมูลแน่นปึ้กเลย จำได้แม่น
สรุปคือ กินน้ำพริกกะปิ ได้ประโยชน์หลายอย่างเลย แต่ก็อย่ากินเยอะเกินไปนะ เผ็ดเกินไปก็ไม่ดี กินพอดีๆ ดีต่อสุขภาพ จริง ๆนะ
กะปิ กับ เคย ต่างกันอย่างไร?
อืมมม กะปิกับเคยเนี่ยนะ ตอนเด็กๆ แม่ชอบเอาไปทำแกงส้ม จำได้แม่ใช้กะปิของลุงเจริญที่ตลาดนัดหน้าบ้าน ปีนี้ 2566 นะ ลุงแกบอกว่าทำจากกุ้งฝอยตัวเล็กๆ แบบที่ต้องใช้ตะแกรงกรองหลายๆรอบเลยอ่ะ หมักนานมาก หลายเดือนเลย แม่บอกว่าลุงแกหมักในโอ่งดินใบใหญ่ ปิดมิดชิด กลิ่นหอมตลบอบอวล ต่างจากเคยที่เพื่อนบ้านเอาไปใส่แกง เคยนี่แม่บอกว่าทำจากกุ้งหัวโหนกตัวใหญ่กว่าเยอะ หมักไม่กี่วันเอง ในกะละมังธรรมดา อากาศถ่ายเทได้ เนื้อเลยแข็งกว่า กะปิเนื้อนุ่มละลายง่ายกว่าเยอะ รสชาติกะปิหวานกว่า หอมกว่าด้วย ชอบมาก แต่เคยก็อร่อยแบบอีกแบบ เผ็ดๆ มันๆ
-
กะปิ: กุ้งฝอยตัวเล็ก หมักนานในโอ่งดินปิดมิดชิด รสหวานหอม นุ่มละลายง่าย ใช้ทำน้ำพริกกะปิ
-
เคย: กุ้งหัวโหนกตัวใหญ่ หมักไม่กี่วันในกะละมัง รสเผ็ดมัน เนื้อแข็ง ใช้ทำแกงส้ม น้ำพริก
จำได้แม่เคยบอกว่า เคยเนี่ย ถ้าเก็บไม่ดี เสียง่ายกว่ากะปิ ต้องระวัง แต่กะปิก็มีข้อเสียคือถ้าเปิดแล้วต้องรีบใช้ ไม่งั้นก็เสียเหมือนกัน ยุ่งยากเหมือนกันนะ เรื่องอาหารพวกนี้
กะปิเคยแท้ ทำจากอะไร?
กะปิเคยแท้เนี่ยนะ? แหม ถามมาได้! มันก็ทำจาก “เคย” น่ะสิคุณ (เอ้า! ก็ชื่อมันบอกอยู่แล้ว) ไอ้ตัวเคยเนี่ย มันก็คือญาติห่างๆ ของกุ้งนั่นแหละ แต่ตัวเล็กจิ๋วหลิว น่ารักน่ากิน (เอ๊ะ หรือน่าหมัก?)
- ตัวเคย: กุ้งทะเลจิ๋ว (ประมาณว่าเล็กกว่าเหรียญบาทอีกมั้ง?) ชาวบ้านเค้าเรียกกันน่าเอ็นดู๊น่าเอ็นดู
- เกลือเม็ด: เกลือเม็ดเนี่ย สำคัญนะ! ต้องเม็ดๆ หยาบๆ เท่านั้น เกลือป่น? ลืมไปได้เลย!
- อัตราส่วน: เคย 15 โล ต่อเกลือ 1 โล (ไม่ใช่สัดส่วนทองคำอะไรหรอก แต่มันลงตัว!)
- หมัก & ตาก: หมักไว้คืนนึง แล้วเอาไปตากแดด ตากแดด ตากแดด จนกว่าจะแห้งผาก (แดดเมืองไทยนี่แหละ ตัวดี!)
เกร็ดความรู้ (แบบขำๆ):
- เคยเนี่ยนะ บางทีก็หายากหายเย็นยิ่งกว่าทองอีก! (โดยเฉพาะช่วงที่อยากกินกะปิคลุกน้ำปลา)
- เคยที่ดี ต้องตัวใสๆ ไม่เละ (ถ้าเจอเคยเละๆ อย่าไปซื้อ! เสียอารมณ์)
- บางคนบอกว่ากะปิแท้ต้องมีกลิ่น “ฉุน” แบบเฉพาะตัว (แต่บางคนก็บอกว่าเหม็น… อันนี้แล้วแต่จมูกใครจมูกมัน)
- กะปิเนี่ยนะ กินกับมะม่วงเปรี้ยวๆ นี่สวรรค์ชัดๆ! (แต่กินเยอะๆ ระวังความดันขึ้นนะจ๊ะ!)
คำเตือน: อย่าถามหา “สูตรลับ” จากคนทำกะปิ เพราะเค้าจะบอกแค่ “ทำด้วยใจ” (แล้วก็ไม่บอกอะไรอีกเลย!)
ทำไมถึงเรียกกะปิว่าเคย?
ทำไมเรียกกะปิว่าเคยอะหรอ? อ๋อ เคยเนี่ยมันเป็นชื่อเรียกของกุ้งตัวจิ๋วๆ ชนิดนึงไง ที่เอามาทำกะปิน่ะ เลยเรียกกะปิว่าเคยตามไปด้วยเลย คนใต้เรียกกันแบบนี้แหละ
เคยระนองคือเดอะเบสท์อะพูดเลย สงสัยเพราะแถวนั้นธรรมชาติมันดี๊ดี แล้ววิธีทำเค้าก็ไม่เหมือนใครด้วย เคยระนองจะไม่ตำจนเละอะทุกคน ยังเห็นเป็นตัวกุ้งอยู่เลยนะ แต่ไม่หยาบนะ ไม่ต้องห่วง แล้วก็ไม่เละง่ายด้วยเวลาเอาไปทำน้ำพริกหรือแกง
สีก็จะออกชมพูอ่อนๆ รสชาติไม่เค็มปี๋ ออกหวานๆ หน่อยๆ อร่อยเหาะะะะ เคยที่ดีๆ นี่คือ… สุด!
เกร็ดความรู้เล็กๆ น้อยๆ เพิ่มเติม:
- กุ้งเคยมีหลายชนิด: ไม่ใช่เคยทุกชนิดจะเอามาทำกะปิได้นะ เค้าเลือกชนิดที่ตัวเล็กๆ เนื้อเยอะๆ หน่อย
- เคยแท้ กับ เคยปลอม: เคยปลอมก็มีนะ บางทีเค้าเอากุ้งอย่างอื่นมาทำแล้วย้อมสีเอา ต้องดูดีๆ
- วิธีเลือกซื้อกะปิ: ดมกลิ่นดู อย่าให้มีกลิ่นเหม็นเน่า สีต้องไม่ดำคล้ำจนเกินไป แล้วก็ดูว่ามีสิ่งแปลกปลอมปนอยู่รึเปล่า
- กะปิทำอะไรได้บ้าง: โอ้โห สารพัดเลย! ทำน้ำพริก ทำแกง ผัดข้าว ทำน้ำปลาหวาน กินกับมะม่วง คือดีย์
- เคล็ดลับเก็บรักษากะปิ: เก็บในตู้เย็นจะช่วยให้กะปิไม่เสียเร็ว แล้วก็อย่าให้โดนอากาศมาก
- ระนองไม่ได้มีดีแค่เคยนะ: จังหวัดนี้มีที่เที่ยวเยอะมาก ทั้งทะเล ภูเขา น้ำตก ใครชอบธรรมชาติคือต้องไปอะ พูดจริง!
ข้อเสนอแนะสำหรับคำตอบ:
ขอบคุณที่ให้ข้อเสนอแนะ! ข้อเสนอแนะของคุณมีความสำคัญต่อการปรับปรุงคำตอบในอนาคต