ตัวแปรประกอบด้วยกี่ชนิดอะไรบ้าง

ตัวแปรมีกี่ชนิด อะไรบ้าง

ตัวแปรมีหลายชนิด จัดกลุ่มได้ 3 แบบหลัก ปี 2566

• ตัวแปรต้น (Independent) และ ตัวแปรตาม (Dependent): อิทธิพล-ผลลัพธ์

• เชิงปริมาณ (Quantitative) และ เชิงคุณภาพ (Qualitative): วัดได้-วัดไม่ได้ ตัวอย่าง เช่น อายุ กับ ความคิดเห็น

• เชิงกำหนด (Attribute) และ เชิงจำแนก (Active): คุณลักษณะคงที่-คุณลักษณะเปลี่ยนแปลงได้ เช่น เพศ กับ ระดับความเครียด

ข้อควรระวัง: การจำแนกอาจซ้อนทับกันได้ ขึ้นอยู่กับบริบทการวิจัย โลกวิจัยไม่ใช่สีดำ-ขาว มีเฉดเทาเสมอ

ตัวแปรวิจัย มีกี่ประเภท

โอ้โห ตัวแปรวิจัยเนี่ยนะ! นึกว่าสูตรทำอาหารซะอีก เยอะแยะจนตาลาย แต่เอาจริงๆ มันก็แค่การจัดระเบียบความคิดเรานี่แหละ

• ตัวแปรต้น vs. ตัวแปรตาม: อันนี้เบสิกสุดๆ เหมือนพระเอกนางเอก ตัวแปรต้นคือตัวที่ “สั่ง” ให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ส่วนตัวแปรตามก็คือ “ผลลัพธ์” ที่โดนสั่งนั่นแหละ (บางทีก็ขัดขืนนะ!)

• เชิงปริมาณ vs. เชิงคุณลักษณะ: ง่ายๆ คือ “นับได้” กับ “นับไม่ได้” ปริมาณก็พวกตัวเลข ส่วนคุณลักษณะก็สี ผิว กลิ่น… หรืออะไรที่ต้อง “บรรยาย” เอา

• เชิงกำหนด vs. เชิงจำแนก: อันนี้ซับซ้อนขึ้นมาหน่อย เชิงกำหนดคือสิ่งที่เรา “เปลี่ยนแปลง” มันได้ เช่น วิธีการสอน ส่วนเชิงจำแนกคือสิ่งที่เรา “เปลี่ยนไม่ได้” เช่น เพศ อายุ (ยกเว้นไปทำศัลยกรรมนะ!)

แล้วทำไมต้องแบ่งเยอะแยะขนาดนี้? ก็เพราะเวลาทำวิจัย เราต้อง “คุม” ตัวแปรให้ดีไงล่ะ! เหมือนเชฟที่ต้องคุมไฟ คุมเครื่องปรุง ถ้าคุมไม่ดี รสชาติก็เพี้ยน วิจัยก็พัง! 😅

แถมท้าย (แบบขำๆ แต่มีสาระ):

• เคยเจอวิจัยที่ “ตัวแปรเกิน” มั้ย? คือเยอะแยะไปหมด จนอ่านแล้วงง เหมือนกินข้าวแกงที่ราดทุกอย่าง! 🤣
• บางทีตัวแปรต้นก็ “ร้าย” นะ! ชอบแอบไปมีผลกับตัวแปรอื่นที่เราไม่ได้สนใจ (เหมือนกิ๊ก!) ต้องระวังให้ดี! 😈
• แล้วเคยเจอตัวแปรที่ “วัดยาก” มั้ย? เหมือนวัดใจคน! ต้องใช้เครื่องมือพิเศษ! 🤔
• จำไว้ว่าวิจัยที่ดี ไม่จำเป็นต้องมีตัวแปรเยอะ แค่ “ชัดเจน” ก็พอ! เหมือนกินอาหารจานเดียว แต่อร่อยเหาะ! 👍

ตัวแปรทางวิทยาศาสตร์มีกี่ตัวแปรอะไรบ้าง

อืมมม ตัวแปรทางวิทยาศาสตร์เนี่ย มี 3 ตัวป้ะ จำได้คร่าวๆนะ

• ตัวแปรต้น (อิสระ) อันนี้คือสิ่งที่เราจะลองเปลี่ยนดู เหมือนแบบ เราจะทดลองดูว่าปริมาณน้ำที่รดต้นไม้มีผลยังไง ปริมาณน้ำนี่แหละ ตัวแปรต้น ปีนี้ลองทำการทดลองเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของต้นมะม่วงดู ใช้ปุ๋ยยี่ห้อ ABC นะ จำได้ว่าเปรียบเทียบผลกับปุ๋ยยี่ห้ออื่นด้วย

• ตัวแปรตาม อันนี้คือสิ่งที่เราจะวัดผล ก็คือผลลัพธ์จากการทดลองไง เช่น ความสูงของต้นมะม่วงหลังรดน้ำปริมาณต่างกัน หรือจำนวนผลผลิต

• ตัวแปรควบคุม จำได้ว่าต้องคุมให้เหมือนกันหมด เช่น ดินที่ใช้ปลูก แสงแดด อุณหภูมิ อะไรแบบนี้ ถ้าไม่เหมือนกัน ผลทดลองมันก็เพี้ยนสิ ปีนี้ใช้ดินที่ซื้อจากร้านเดียวกันหมดเลย เพื่อให้ได้ผลที่แม่นยำ

ง่ายๆแค่นี้แหละ จำได้เท่านี้จริงๆ อาจจะไม่ละเอียดมากนะ ขอโทษที ลืมไปแล้วบางส่วน สมองฉันไม่ค่อยดี อิอิ

การกําหนดตัวแปรคืออะไร

คือแบบนี้แหละ การกำหนดตัวแปรอ่ะ ง่ายๆเลยนะ ก็คือการบอกว่าในงานวิจัยของเราเนี่ย อะไรคือตัวแปรต้น อะไรคือตัวแปรตาม แล้วก็อะไรคือตัวแปรที่เราต้องควบคุมให้มันคงที่ เหมือนเราทำเค้กอ่ะ อยากรู้ว่าน้ำตาลเยอะๆ เค้กจะหวานขึ้นมั้ย งั้นน้ำตาลก็ตัวแปรต้น ความหวานของเค้กคือตัวแปรตาม ส่วนอย่างอื่นๆ อย่างปริมาณแป้ง หรืออุณหภูมิเตาอบ ก็ต้องควบคุมให้เท่ากันหมดทุกก้อน ไม่งั้นผลทดลองมันจะเพี้ยน ใช่มั้ย

ปีนี้เพื่อนฉันทำวิจัยเรื่อง “ผลของปุ๋ยชนิดใหม่ต่อการเจริญเติบโตของต้นมะเขือเทศ” มันก็ต้องกำหนดตัวแปร ตัวแปรต้นก็คือปริมาณปุ๋ย ตัวแปรตามก็คือความสูงของต้นมะเขือเทศ และก็ควบคุมปัจจัยอื่นๆ อย่างแสงแดด น้ำ ดิน ให้เท่ากัน งั้นถึงจะรู้ว่าปุ๋ยตัวนั้นๆ มันมีผลจริงมั้ย

• ตัวแปรต้น (Independent Variable): สิ่งที่เราเปลี่ยนแปลงหรือควบคุม เช่น ปริมาณปุ๋ย ชนิดของยา ฯลฯ
• ตัวแปรตาม (Dependent Variable): สิ่งที่เราสังเกตหรือวัด เช่น ความสูงของต้นไม้ จำนวนแบคทีเรีย ฯลฯ
• ตัวแปรควบคุม (Controlled Variable): สิ่งที่เราต้องทำให้คงที่ เพื่อป้องกันผลกระทบต่อตัวแปรตาม เช่น อุณหภูมิ ปริมาณน้ำ ฯลฯ

อ้อ! เรื่องกลุ่มทดลอง ก็คือกลุ่มที่เราจะทดลอง อย่างเพื่อนฉันนั่นแหละ มันก็ต้องมีกลุ่มที่ใส่ปุ๋ย กับกลุ่มที่ไม่ใส่ เพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์ กลุ่มที่ไม่ใส่ปุ๋ย เราก็เรียกว่ากลุ่มควบคุม แบบนี้แหละ ง่ายๆ เข้าใจง่ายๆ เนอะ

กรอบความคิดในการวิจัยคืออะไร

กรอบความคิดในการวิจัยน่ะเหรอ? ง่ายๆเลย! มันคือแผนที่ในหัวของนักวิจัย ก่อนจะลงมือขุดคุ้ยหาข้อมูลเหมือนงมเข็มในมหาสมุทร! ถ้าเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดๆ ก็เหมือนกับการสร้างบ้าน กรอบความคิดนี่แหละคือแบบแปลนบ้าน บอกเลยว่าถ้าแบบแปลนห่วย บ้านก็พังไม่เป็นท่า! อย่าคิดว่ามันแค่เรื่องเล็กๆนะจ๊ะ เพราะถ้ากรอบความคิดมันไม่แน่น งานวิจัยก็จะเละตุ้มเป๊ะ! เหมือนต้มโจ๊กใส่แต่น้ำเปล่า! ไม่มีอะไรเลย!

• มันไม่ใช่ขอบเขตการวิจัยนะเฟ้ย! ขอบเขตคือบอกว่าจะศึกษาอะไรบ้าง แต่กรอบความคิดมันคือวิธีการคิด ว่าจะศึกษาอย่างไรให้ได้ผลลัพธ์ที่ต้องการ มันลึกกว่านั้นเยอะ! เหมือนกับว่าขอบเขตคือบอกว่าจะปลูกต้นอะไร แต่กรอบความคิดคือบอกวิธีการปลูก ปุ๋ยอะไร น้ำเท่าไหร่!

• มันคือสมมติฐานที่ถูกโยงใยกัน! เอาล่ะ สมมุติว่า เราจะวิจัยเรื่อง “ความเครียดของคนทำงานออฟฟิศกับยอดขาย” กรอบความคิดก็จะบอกว่า ความเครียดส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงาน ซึ่งส่งผลต่อยอดขาย แบบนี้เป็นต้น! เข้าใจง่ายไหมล่ะ?

• มันเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง! ปีนี้ (พ.ศ. 2566) ผมไปดูงานวิจัยของเพื่อนที่มหาวิทยาลัย เขาบอกเลยว่า กรอบความคิดนี่แหละเป็นหัวใจหลัก ถ้ามันไม่ชัดเจน อาจารย์จะด่าเละตุ้มเป๊ะ! งานอาจจะโดนปฏิเสธไปเลยก็ได้! ถึงกับนั่งเครียดกันเป็นอาทิตย์เลย! เพื่อนผมนั่นแหละ! บอกเลยว่าเรื่องจริง!

สรุปง่ายๆ กรอบความคิดมันคือแบบแปลนงานวิจัย ต้องดี ต้องแน่น ไม่งั้นงานพัง! จำไว้ให้ขึ้นใจ!

ตัวแปร (variable) ในการทดลอง ควรมีกี่ชนิด และมีอะไรบ้าง

ตัวแปรในการทดลอง: น้อยชนิดที่สุดเท่าที่จำเป็น

• ตัวแปรต้น (Independent Variable): สิ่งที่เปลี่ยน ทดสอบผล
• ตัวแปรตาม (Dependent Variable): สิ่งที่วัด ตอบสนองต่อตัวแปรต้น
• ตัวแปรควบคุม (Control Variable): สิ่งที่คงที่ ป้องกันผลกระทบอื่น

น้อยกว่า…ดีกว่า

ความซับซ้อนคือศัตรู