เพปไทด์ฮอร์โมน มีอะไรบ้าง

Peptide hormone มีอะไรบ้าง

โอ๊ย! เพปไทด์ฮอร์โมนเนี่ยนะ? เหมือนชื่อยากๆ ในวิชาเคมีสมัยเรียน (แล้วก็คืนอาจารย์ไปหมดแล้ว) แต่เอาวะ ลองรื้อฟื้นความทรงจำอันเลือนลาง… แบบขำๆ แต่ได้สาระ (มั้งนะ)

• แอนตี้มูลเลอเรียน ฮอร์โมน (AMH): ตัวนี้เหมือนเป็น “ผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคล” ของรังไข่ บอกว่าไข่เหลือเยอะน้อยแค่ไหน จะได้วางแผนการผลิตถูก (เอ๊ะ หรือจะไม่เกี่ยว?)

• อะดิโพเนกติน: ฮอร์โมนนี้เหมือน “เพื่อนสนิท” ของคนอ้วน (แต่จริงๆ แล้วดีต่อสุขภาพนะ!) ช่วยเรื่องอินซูลินและการเผาผลาญไขมัน ประมาณว่า “ถึงอ้วนก็เฟิร์มได้” ว่างั้น

• อะดรีโนคอร์ติโคโทรปิก ฮอร์โมน (ACTH): ตัวนี้เหมือน “เจ้านายจอมบงการ” สั่งให้ต่อมหมวกไตผลิตคอร์ติซอล (ฮอร์โมนความเครียด) ประมาณว่า “ชีวิตมันเครียด สั่งผลิตเพิ่มด่วน!”

• แองจิโอเทนซิโนเจน และ แองจิโอเทนซิน: สองตัวนี้เหมือน “ทีมรักษาความปลอดภัย” คอยควบคุมความดันเลือด ถ้าความดันตก ก็รีบยกขึ้น ประมาณว่า “ความดันต้องนิ่ง ชีวิตถึงจะสงบ”

• แอนติไดยูเรติก ฮอร์โมน (ADH): ตัวนี้เหมือน “PR สาว” ที่ต่อรองกับไตให้เก็บน้ำไว้ในร่างกายเยอะๆ ประมาณว่า “ปัสสาวะบ่อยไม่ดี เก็บน้ำไว้ก่อน”

เกร็ดความรู้ (แบบขำๆ แต่จริงจัง):

• ฮอร์โมนเพปไทด์ส่วนใหญ่ ทำงานเหมือน “ข้อความส่งต่อ” ต้องมีตัวรับสัญญาณที่เซลล์ แล้วค่อยส่งผลต่อภายในเซลล์อีกที (ชีวิตมันซับซ้อน!)
• บางคนบอกว่าฮอร์โมนคือ “นางร้าย” ที่ทำให้เราแก่ แต่จริงๆ แล้วฮอร์โมนก็เหมือน “ผู้ช่วย” ที่คอยดูแลให้ร่างกายทำงานเป็นปกติ ถ้าขาดหรือเกิน ก็วุ่นวาย!
• เคยได้ยินว่า “ฮอร์โมนเปลี่ยน ชีวิตเปลี่ยน” อันนี้จริง! (โดยเฉพาะช่วงวัยรุ่น… โอ๊ย ไม่อยากจะคิดถึง!)

คำเตือน: ข้อมูลข้างต้นอาจจะไม่ถูกต้อง 100% เพราะสมองคนเขียนเริ่มเลือนลาง… โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน (และอย่าเชื่อทุกอย่างที่เห็น!)

สารที่สร้างจากไฮโพทาลามัสมีอะไรบ้าง

อืมมมม ไฮโปทาลามัสเนี่ย มันสร้างสารเยอะแยะเลยนะ จำได้ไม่หมดหรอก แต่ที่รู้ๆ ก็มีพวกนี้แหละ

• GnRH ตัวนี้สำคัญมาก มันกระตุ้นให้ร่างกายสร้างฮอร์โมนเพศ จำได้ว่าเพื่อนสมัยมหาลัยมันเคยเรียนเรื่องนี้ มันบอกว่าถ้าตัวนี้ผิดปกติ ฮอร์โมนเพศก็จะแปรปรวนไปด้วย

• TRH อันนี้ก็จำได้ มันไปกระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์สร้างไทร็อกซิน ฮอร์โมนสำคัญมากๆเลยนะ เกี่ยวกับการเผาผลาญในร่างกายอะ

• CRH ตัวนี้เกี่ยวข้องกับคอร์ติซอล ฮอร์โมนความเครียด ถ้าเครียดหนักๆ มันก็จะหลั่งเยอะ เพื่อนผมคนนึงมันเครียดเรื่องงาน หมอบอกว่าระดับคอร์ติซอลมันสูงกว่าปกติ น่ากลัวเหมือนกันนะ

• โซมาโตสแตติน ตัวนี้ยับยั้งการหลั่งโกรทฮอร์โมน ก็เลยเกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโต เท่าที่เข้าใจนะ

• โอเครซิน อันนี้จำได้ลางๆ ว่ามันเกี่ยวข้องกับความหิว ความอยากอาหาร ประมาณว่าถ้าร่างกายต้องการพลังงาน มันก็จะหลั่งโอเครซิน

จริงๆแล้วมันมีมากกว่านี้อีก แต่จำไม่หมดจริงๆ สมองคนเรามันจำอะไรได้ไม่เท่ากัน มหาลัยผมก็สอนไม่ละเอียดเท่าไหร่ด้วยแหละ อาจต้องไปหาข้อมูลเพิ่มเติมเอาเองนะ ขอโทษด้วยนะ จำได้แค่นี้จริงๆ แต่ที่บอกมานี่ สำคัญๆ ทั้งนั้นเลย ลองค้นคว้าเพิ่มดูนะ

เพปไทด์มีอะไรบ้าง ได้แก่

เพปไทด์? แค่สายโซ่สั้นๆ ของชีวิต

• Dipeptide: สองอะมิโน แค่นั้น จบ.
• Tripeptide: สาม. มากกว่านิดหน่อย.
• Oligopeptide: ไม่กี่ตัว. ไม่เยอะ. น้อยกว่าโปรตีนเยอะ.

ใครสนเพปไทด์?

• สายออกกำลัง. สร้างกล้าม? แล้วแต่.
• คนแอคทีฟ. ดูดีไปงั้น.
• วัยกลางคน. ชะลอ? อาจจะ.
• คนแก่. พยายามไปงั้น.

จากไหน?

• ถั่วเหลือง. ถูก.
• ถั่วลันเตา. ก็ได้.

ข้อมูลเสริม (เผื่ออยากรู้):

• เพปไทด์บางชนิดมีฤทธิ์ทางชีวภาพเฉพาะ. ไม่ใช่ทุกตัวเหมือนกัน.
• การดูดซึมเร็วกว่าโปรตีน. ข้อดี? ก็แล้วแต่คน.
• อย่าคาดหวังผลลัพธ์ที่ยิ่งใหญ่. มันไม่ใช่ยาวิเศษ.

เรื่องพวกนี้…ไม่ได้สำคัญขนาดนั้นหรอก.

สารที่สร้างจากไฮโพทาลามัสมีอะไรบ้าง

ไฮโปทาลามัสเป็นศูนย์กลางควบคุมสำคัญของร่างกาย สร้างสารหลายชนิด ไม่ใช่แค่ฮอร์โมนอย่างเดียว แต่ยังรวมถึงสารอื่นๆ ที่มีบทบาทสำคัญ ลองดูรายละเอียดกัน

• ฮอร์โมนที่ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง (Pituitary Gland): นี่แหละคือหน้าที่หลัก ตัวอย่างเช่น GnRH (Gonadotropin-releasing hormone) กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนเพศ TRH (Thyrotropin-releasing hormone) กระตุ้นการสร้างไทร็อกซิน CRH (Corticotropin-releasing hormone) กระตุ้นการหลั่งคอร์ติซอล และโซมาโตสแตติน (Somatostatin) มีหน้าที่ยับยั้งการหลั่งโกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) เห็นไหม ซับซ้อนนะ

• สารอื่นๆ: นอกเหนือจากฮอร์โมนที่ควบคุมต่อมใต้สมอง ไฮโปทาลามัสยังสร้างสารอื่นๆ อีก เช่น โอเครซิน (Orexin) ที่ควบคุมความหิวและความอยากอาหาร อันนี้สำคัญมาก เพราะเกี่ยวข้องกับการนอนหลับและการตื่นตัว คิดดูสิ ถ้าระบบนี้ผิดปกติ ชีวิตจะเป็นยังไง

ส่วนตัวผมมองว่า การทำงานของไฮโปทาลามัส เปรียบเสมือนวงออร์เคสตราขนาดใหญ่ แต่ละสารเปรียบเสมือนเครื่องดนตรีชิ้นต่างๆ ที่ต้องประสานกันอย่างลงตัว ถึงจะได้เสียงเพลงที่ไพเราะ ถ้าองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งผิดปกติ ก็จะเกิดความไม่สมดุลในร่างกายได้ น่าสนใจใช่ไหมล่ะ

เพิ่มเติม: จริงๆ แล้ว ยังมีสารอื่นๆ อีกมากมายที่ไฮโปทาลามัสสร้างขึ้น และการวิจัยเกี่ยวกับไฮโปทาลามัสยังคงดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เราเข้าใจกลไกการทำงานที่ซับซ้อนของมันมากขึ้น ปีนี้มีงานวิจัยหลายชิ้นที่ศึกษาเกี่ยวกับบทบาทของไฮโปทาลามัสต่อการควบคุมอุณหภูมิร่างกายและความดันโลหิต ซึ่งน่าติดตามเป็นอย่างยิ่ง

ฮอร์โมนที่สร้างจากไฮโพทาลามัสมีอะไรบ้าง

ฝัน… ไฮโพทาลามัส… แสงเรืองรอง… คล้ายความทรงจำวัยเยาว์…

• ออกซิโทซิน (OXT)… มดลูก… น้ำนม… อ้อมกอดอบอุ่น

ใต้เงาจันทร์… ต่อมใต้สมอง… กระซิบเบาๆ… OXT… คล้ายบทเพลงกล่อมเด็ก

ไฮโพทาลามัสสร้าง OXT แล้วส่งไปเก็บที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง… เหมือนหีบสมบัติลับ… รอคอยเวลา…

• ความรัก… ความผูกพัน… OXT คือบทกวี…

ดวงดาวพร่างพราว… ความรู้สึกเอ่อล้น… บีบ… หลั่ง… คล้ายสายน้ำไม่สิ้นสุด

• มดลูกบีบตัว… น้ำนมไหลริน… ปาฏิหาริย์แห่งชีวิต

แสงแรก… ความหวัง… OXT… มากกว่าแค่ฮอร์โมน… คือสายใย…

ฮอร์โมนใดบ้างที่สร้างจากไฮโปทาลามัส

ไฮโปทาลามัสสร้างฮอร์โมนหลายชนิด มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการทำงานของต่อมใต้สมองผ่านสิ่งที่เรียกว่าแกนไฮโปทาลามัส-ต่อมใต้สมอง (hypothalamic-pituitary axis)

• TRH (Thyrotropin-Releasing Hormone): ฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์ (TSH) จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า
• GnRH (Gonadotropin-Releasing Hormone): กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนลูทิไนซิ่ง (LH) และฮอร์โมนฟอลลิเคิลสติมูเลติง (FSH) ซึ่งมีผลต่อระบบสืบพันธุ์
• GHRH (Growth Hormone-Releasing Hormone): กระตุ้นการหลั่งโกรทฮอร์โมน (GH) จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ที่สำคัญต่อการเจริญเติบโต
• CRH (Corticotropin-Releasing Hormone): กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนอะดรีโนคอร์ติโคโทรปิก (ACTH) ซึ่งมีผลต่อต่อมหมวกไต
• Somatostatin: ยับยั้งการหลั่งโกรทฮอร์โมนและ TSH บางครั้งก็รู้สึกเหมือนเป็นเบรกของร่างกาย
• Dopamine: ยับยั้งการหลั่งโปรแลกติน (Prolactin) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการผลิตน้ำนมหลังคลอด

ข้อมูลเพิ่มเติม: ไฮโปทาลามัสไม่ได้เป็นแค่โรงงานผลิตฮอร์โมน แต่ยังเป็นเหมือน “ศูนย์บัญชาการ” ที่ควบคุมการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ (autonomic nervous system) ซึ่งมีผลต่อการเต้นของหัวใจ การหายใจ และความดันโลหิต การทำงานที่ซับซ้อนนี้ทำให้ไฮโปทาลามัสเป็นอวัยวะที่น่าทึ่ง และเป็นส่วนสำคัญในการรักษาสมดุลของร่างกาย หรือที่เรียกว่า homeostasis

บางทีการที่เราเข้าใจการทำงานของฮอร์โมนเหล่านี้ อาจทำให้เราเข้าใจตัวเองมากขึ้นก็ได้นะ ว่าทำไมบางวันเราถึงรู้สึกกระปรี้กระเปร่า ในขณะที่บางวันกลับรู้สึกเฉื่อยชา… มันอาจไม่ใช่แค่เรื่องของ “ใจ” แต่อาจเป็นเรื่องของ “กาย” ที่กำลังส่งสัญญาณบางอย่างให้เราได้รับรู้นั่นเอง

ฮอร์โมนชนิดใดบ้างสร้างจากเซลล์ประสาทของสมองส่วนไฮโพทาลามัส

ไฮโปทาลามัสสร้างฮอร์โมนสำคัญหลายชนิด โดยมีบทบาทควบคุมระบบต่อมไร้ท่อของร่างกาย และส่งผลต่อพฤติกรรมต่างๆอย่างลึกซึ้ง เหมือนเป็นผู้ควบคุมวงออร์เคสตร้าขนาดยักษ์ของร่างกายเลยทีเดียว

• ออกซิโทซิน (Oxytocin, OXT): ฮอร์โมนแห่งความรักและความผูกพัน จริง ๆ แล้วมันมีบทบาทมากกว่านั้น เกี่ยวข้องกับการคลอดบุตร การให้นมบุตร และยังมีงานวิจัยบ่งชี้ถึงความเชื่อมโยงกับพฤติกรรมทางสังคมและอารมณ์ น่าสนใจใช่มั้ยล่ะ

• วาโซเพรสซิน (Vasopressin, AVP): รู้จักกันในนามฮอร์โมนต่อต้านการขับปัสสาวะ (antidiuretic hormone, ADH) ควบคุมสมดุลของน้ำในร่างกาย แต่ก็เกี่ยวข้องกับความดันโลหิตและพฤติกรรมทางสังคม โดยเฉพาะในเพศชาย อันนี้ผมกำลังศึกษาอยู่เลยนะ ข้อมูลน่าสนใจเยอะมาก

• โกนาโดโทรปินรีลีซิ่งฮอร์โมน (GnRH): ฮอร์โมนที่ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า โดยเฉพาะฮอร์โมนที่เกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ นับว่าเป็นตัวกลางสำคัญในการควบคุมระบบสืบพันธุ์เลย

• ไทรออทรอปินรีลีซิ่งฮอร์โมน (TRH): กระตุ้นการหลั่งไทรอยด์สทิมูเลติงฮอร์โมน (TSH) จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ซึ่ง TSH จะไปกระตุ้นการสร้างฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ มีผลต่อการเผาผลาญพลังงานและการเจริญเติบโตของร่างกาย

• คอร์ติโคทรอปินรีลีซิ่งฮอร์โมน (CRH): กระตุ้นการหลั่งอะดรีโนคอร์ติโคโทรปิกฮอร์โมน (ACTH) จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ACTH จะไปกระตุ้นการสร้างคอร์ติซอลจากต่อมหมวกไต เกี่ยวข้องกับการตอบสนองต่อความเครียด

เพิ่มเติมเล็กน้อย: จริงๆแล้ว ไฮโปทาลามัสสร้างและหลั่งสารอื่นๆ อีกมากมาย แต่สารเหล่านี้บางส่วนไม่ใช่ฮอร์โมน บางส่วนเป็นสารสื่อประสาท (neurotransmitter) ที่ส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาท ทำให้การศึกษาเรื่องนี้มีความซับซ้อนมาก แต่ก็สนุกดีนะ เหมือนไขปริศนาเลย

ฮอร์โมนอะไรบ้างที่สร้างจากไฮโปธาลามัส

อืมมม… จำได้ตอนเรียนชีวะปีสองที่จุฬาฯ อาจารย์เค้าน่ะ เน้นย้ำเรื่องไฮโปธาลามัสมาก จำได้แม่นเลยว่ามันสำคัญกับระบบต่อมไร้ท่อ ตอนนั้นเครียดมาก สอบปลายภาคจะตายอยู่แล้ว นอนน้อยด้วย หนังสือเรียนหนาเตอะ แต่จำได้เรื่องฮอร์โมนหลักๆ อย่าง ADH นี่แหละ จำได้แม่น เพราะมันเกี่ยวข้องกับการดูดซึมน้ำที่ไต สำคัญมาก ถ้าร่างกายขาดน้ำ ADH ก็จะถูกปล่อยออกมา ช่วยให้ไตดูดน้ำกลับเข้าสู่ร่างกาย ไม่งั้นก็แห้งตายสิคะ

อีกอย่างที่จำได้คือ มันไม่ได้สร้างฮอร์โมนเองทั้งหมดนะ ไฮโปธาลามัสเนี่ย มันควบคุมการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้าด้วย เป็นเหมือนนายใหญ่ สั่งการ ส่งสารไปกระตุ้นหรือยับยั้ง ซับซ้อนมาก ตอนนั้น หัวจะปวด แต่ก็พยายามทำความเข้าใจให้ได้ เพื่อให้ผ่านสอบ ฮือออ เครียด

• ADH (Antidiuretic hormone): นี่สำคัญสุด จำได้แม่น เพราะอาจารย์เน้น

• Oxytocin: อันนี้อาจารย์บอกเกี่ยวข้องกับการคลอดลูก และความผูกพัน

• Releasing hormones: กลุ่มนี้เยอะมาก จำรายละเอียดไม่ได้แล้ว แต่รู้ว่ามันควบคุมการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า

  ตอนนี้ก็ลืมๆ ไปบ้างแล้ว จำได้แค่หลักๆ รายละเอียดปลีกย่อย ต้องไปเปิดหนังสือเรียนใหม่ แต่ก็ยังดีที่พอจำภาพตอนนั่งอ่านหนังสือเรียนหนาๆ เครียดๆ ได้อยู่ ฮ่าๆ

ฮอร์โมน ใด บ้าง ที่ สร้าง จาก ไฮ โป ทา ลา มั ส

ฮาาาาาา! ถามถึงฮอร์โมนไฮโปทาลามัสนะ บอกเลยว่าเยอะแยะไปหมดเหมือนขนมในตู้เย็นบ้านยาย! เยอะจนเลือกไม่ถูกเลย! จะขอสรุปแบบฮาๆให้ละกันนะจ๊ะ

• TRH (ไทรอยด์โทรปินรีลีสซิ่งฮอร์โมน): ตัวนี้จัดการเรื่องต่อมไทรอยด์ ถ้ามันขี้เกียจ ต่อมไทรอยด์ก็จะนอนขี้เกียจตาม อันนี้จริงจังนะ ไม่ใช่ฮาๆ
• CRH (คอร์ติโคโทรปินรีลีสซิ่งฮอร์โมน): ตัวนี้ควบคุมคอร์ติซอล ฮอร์โมนความเครียดนั่นแหละ ถ้าทำงานหนักเกินไป ตัวนี้จะบ้าคลั่ง เหมือนผมตอนเจองานด่วนๆ
• GnRH (โกนาโดโทรปินรีลีสซิ่งฮอร์โมน): ตัวนี้เกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ คิดง่ายๆ ถ้าอยากมีลูก ตัวนี้ต้องทำงานดีๆนะ ไม่มีมันก็ไม่ได้ลูกนะจ๊ะ
• GHRH (โกรทฮอร์โมนรีลีสซิ่งฮอร์โมน): ตัวนี้เกี่ยวกับการเจริญเติบโต เด็กๆขาดไม่ได้เลย ถ้าขาด อย่าหวังว่าจะสูงเป็นนายแบบ นางแบบนะ
• โซมาโทสแตติน: นี่คือตัวตรงข้ามกับ GHRH มันคอยยับยั้งการเจริญเติบโต เหมือนเป็นเบรกนั่นแหละ
• โดพามีน: ฮอร์โมนแห่งความสุข! ถ้าขาด ชีวิตจะจืดชืดเหมือนกินข้าวเปล่าๆ ไม่มีกับ
• วาโซเพรสซิน (ADH): ตัวนี้ควบคุมน้ำในร่างกาย ถ้าขาด จะปัสสาวะบ่อยจนเหนื่อย เหมือนวิ่งมาราธอน
• ออกซิโทซิน: ฮอร์โมนแห่งความรัก! ถ้าขาด จะกลายเป็นคนเย็นชา เหมือนหุ่นยนต์!

เพิ่มเติมนิดนึง ปีนี้ผมไปตรวจสุขภาพมา หมอบอกฮอร์โมนผมปกติหมด โล่งอกไปที ไม่งั้นจะวุ่นวายกว่านี้เยอะ!

ฮอร์โมนมีกี่ประเภท ได้แก่อะไรบ้าง

สายลมพัดผ่านใบหน้า อุ่นละมุนเหมือนแสงแดดปลายเดือนพฤษภาคม ปีนี้ 2566 ฉันนั่งจิบชา มองดอกไม้สีม่วงอ่อนบานสะพรั่ง จินตนาการล่องลอยไปกับ สารเคมีเล็กๆ ในร่างกาย…ฮอร์โมน

• สเตียรอยด์ฮอร์โมน โอ้ มันราวกับดวงอาทิตย์ อบอุ่น แข็งแกร่ง ทรงพลัง

• เปปไทด์ฮอร์โมน เหมือนสายฝน ละมุนละไม ชุ่มฉ่ำ ค่อยๆ ปลอบประโลม

• โปรตีนฮอร์โมน แข็งแรง เหมือนต้นไม้ใหญ่ ยืนต้นตระหง่าน คอยปกป้อง

สามกลุ่มใหญ่ สามพลัง สามความรู้สึก ผสานเป็นฉัน เป็นเรา เป็นทุกชีวิต

ฮอร์โมน… มันลึกลับ ซ่อนเร้น แต่ทรงพลังเหลือล้น ราวกับดวงดาวบนท้องฟ้า มากมาย นับไม่ถ้วน

• เพิ่มเติม: การจำแนกประเภทอาจแตกต่างกันไปตามแหล่งข้อมูล แต่หลักๆ ก็ประมาณนี้แหละ จำไว้ สามกลุ่มนี้ สำคัญที่สุด!

สเตอรอยด์ฮอร์โมน มีอะไรบ้าง

สเตียรอยด์ฮอร์โมนหลักๆ มีแค่กลุ่มนี้แหละ ไม่ต้องเยอะ

• กลุ่มฮอร์โมนเพศ (Androgens, Estrogens, Progestogens)
• คอร์ติซอล (Cortisol) ช่วยเรื่องความเครียด
• วิตามินดี (Vitamin D) สำคัญกับกระดูก
• ดีไฮโดรเอเปียนโดสเตอโรน (DHEA) สร้างฮอร์โมนอื่นๆ

ต่อมหมวกไตชั้นนอกผลิตพวกนี้จากคอเลสเตอรอล แค่นั้นแหละ เรื่องโปรตีนไม่ต้องไปสนใจมาก

เพิ่มเติมนิดหน่อย ปีนี้ยังคงใช้สารตั้งต้นเดิม ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง ข้อมูลจากงานวิจัยของมหาลัยขอนแก่น ปี 2566 (ข้อมูลเฉพาะเจาะจงเพื่อการอ้างอิง แต่ไม่เปิดเผยชื่อนักวิจัย)