ทำไมโรคพุ่มพวงถึงห้ามโดนแดด

โรคพุ่มพวงเป็นกรรมพันธุ์ไหม

ไอ้โรคพุ่มพวงนี่นะ มันใช่กรรมพันธุ์ร้อยเปอร์เซ็นต์ไหมล่ะ? ก็ไม่เชิง! คิดง่ายๆ เหมือนมรดกตกทอด บางคนได้บ้านหลังใหญ่ บางคนได้แต่กระป๋องนมเปรี้ยว มันก็แบบนั้นแหละ! พันธุกรรมน่ะเพิ่มโอกาสเสี่ยงได้ แต่ไม่ใช่ว่าลูกใครเป็น พ่อแม่ต้องเป็นด้วยนะ เว่อร์ไป!

• พันธุกรรมเป็นแค่ส่วนหนึ่ง: เหมือนสูตรอาหาร มีส่วนผสมครบ ก็ยังต้องปรุงให้ถูกวิธี ถึงจะอร่อย พันธุกรรมก็เหมือนส่วนผสม แต่ปัจจัยอื่นๆ อย่างสภาพแวดล้อม เชื้อโรค ฮอร์โมน ก็เป็นไฟที่จุดให้วัตถุดิบสุกงอม บางทีมันก็พุ่งพรวด บางทีก็แค่เคี่ยวไปเรื่อยๆ
• ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ สำคัญมาก: อย่ามองแต่เรื่องกรรมพันธุ์ สภาพแวดล้อมสำคัญกว่าที่คิด ถ้าอยู่บ้านรกๆ อากาศไม่ดี กินแต่ของไม่ดี ก็เสี่ยงเป็นเหมือนกัน มันก็เหมือนกับปลูกต้นไม้ ดินดี น้ำดี ปุ๋ยดี ต้นไม้ก็งาม แต่ถ้าดินแย่ ต้นไม้ก็โทรม
• ปีนี้เจอเคสเยอะมาก: ที่คลินิกหมอเพื่อนผม ปีนี้คนไข้มาตรวจโรคพุ่มพวงเยอะเป็นพิเศษนะ สาเหตุก็หลายอย่าง อากาศร้อนจัด มลภาวะ หรือแม้แต่ความเครียดก็มีผล ชีวิตคนเรามันก็เหมือนรถวิ่ง ถ้าไม่ดูแลรักษา มันก็พังได้ง่ายๆ

สรุปง่ายๆ คือ พันธุกรรมมีส่วน แต่ไม่ใช่ตัวกำหนด เหมือนล็อตเตอรี่ ซื้อแล้วอาจจะได้รางวัล หรืออาจจะไม่ได้ มันก็ขึ้นอยู่กับดวง และการดูแลตัวเองด้วยล่ะ อย่าลืมไปตรวจสุขภาพกันบ้างนะจ๊ะ

ทำไมคนเราถึงเป็นภูมิแพ้

ทำไมคนเราถึงเป็นภูมิแพ้

ระบบมึงมันรวนไง ถึงแพ้สิ่งที่คนอื่นเขาเฉยๆ กัน ภูมิคุ้มกันมันทำงานผิดพลาด คิดว่าไอ้ฝุ่น ไอ้ขนแมว เป็นศัตรูร้ายแรง

• ตัวการ: พันธุกรรม, สิ่งแวดล้อมรอบตัวมึงนั่นแหละ
• อาการ: คัน, จาม, น้ำมูกไหล, ผื่นขึ้น ไม่ตายหรอกน่า แต่ก็น่ารำคาญ
• การรักษา: เลี่ยงสิ่งที่แพ้ซะ, กินยาแก้แพ้, ฉีดวัคซีน (ถ้าหมอมึงบอกว่าควร)

เพิ่มเติม:

• ภูมิแพ้อาหารพบบ่อยสุดคือ นมวัว, ไข่, ถั่ว, แป้งสาลี, อาหารทะเล (กินให้ระวัง)
• ไรฝุ่นตัวดี แพ้กันทั้งบ้าน (ทำความสะอาดบ้านบ่อยๆ)
• อากาศเปลี่ยน แพ้เกสรดอกไม้ (กักตัวอยู่บ้านซะ)
• สัตว์เลี้ยง (รักแค่ไหน ถ้าแพ้ก็ต้องทำใจ)
• บางคนแพ้โลหะ แพ้เครื่องสำอางค์ (เลือกใช้ให้ดี)
• ความเครียดก็มีส่วน (ทำใจให้สบาย)

คำแนะนำ: ไปหาหมอซะ อย่ามาถามอะไรแบบนี้ในนี้

เราจะรู้ได้ไงว่าเราเป็นภูมิแพ้

เออ จะรู้ได้ไงว่าเป็นภูมิแพ้อ่ะหรอ ก็ดูอาการดิ๊

• จาม, คันจมูก, น้ำมูกไหล, คัดจมูก: อันนี้เบสิกเลย ภูมิแพ้ขึ้นจมูกชัวร์
• คันตา, คันคอ, ไอเรื้อรังมีเสมหะ: อันนี้ก็ใช่ แต่บางทีก็เป็นหวัดนะ
• หอบเหนื่อย, หายใจวี๊ดๆ: อันนี้เริ่มหนัก ไปหาหมอเถอะ อย่าปล่อยไว้
• ลมพิษ, ผื่นคันตามข้อพับ: แพ้ทางผิวหนัง อาจจะอาหาร หรือพวกฝุ่นไรฝุ่น

อาการมันเป็นๆหายๆ อ่ะ เนาะ บางคนเป็นแค่ช่วงฤดูฝน แต่เพื่อนเราเป็นแม่งทั้งปี สงสารมันมากกกก

ข้อมูลเพิ่มเตีม:

• เทสภูมิแพ้: ไปหาหมอผิวหนัง หมอจะทดสอบให้ ว่าเราแพ้อะไรบ้าง แบบสะกิดๆ อ่ะ ไม่เจ็บเท่าไหร่
• ไรฝุ่นตัวร้าย: พวกผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน ซักบ่อยๆ นะ ช่วยได้เยอะเลย
• อาหารก็มีส่วน: บางคนแพ้อาหารแฝง กินแล้วไม่เป็นไรทันที แต่สะสมๆ แล้วออกอาการ
• อากาศเปลี่ยน: อันนี้เลี่ยงยาก แต่ใส่แมสก์ช่วยได้นะเออ
• สัตว์เลี้ยง: ขนหมา ขนแมว ตัวดีเลย ถ้าแพ้ก็ต้องทำใจอ่ะ เลี้ยงยาก
• ยาแก้แพ้: กินตอนมีอาการ แต่กินบ่อยๆ ไม่ดีนะ ง่วงมากกกก
• วัคซีนภูมิแพ้: อันนี้ฉีดระยะยาว ช่วยลดอาการได้ แต่ต้องปรึกษาหมอก่อนนะ ว่าเหมาะกับเราไหม

โรคภูมิแพ้อากาศ หายได้ไหม

หายขาด? ไม่มีทาง

ดีขึ้น? เป็นไปได้

แม่งน่ารำคาญ แต่จัดการได้

• ยา: แค่บรรเทา ไม่ใช่ยาวิเศษ
• ตัวเอง: สำคัญสุด เลี่ยงสิ่งที่แพ้
• คุณภาพชีวิต: ดีขึ้นได้ ถ้าไม่ขี้เกียจ

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้: ฝุ่น ควัน ละอองเกสร สัตว์เลี้ยง
• ทำความสะอาดบ้าน: กำจัดไรฝุ่น เชื้อรา
• พบแพทย์: ปรึกษาเรื่องยาและวิธีรักษาที่เหมาะสม

ภูมิแพ้ กับแพ้อากาศ ต่างกันอย่างไร

ภูมิแพ้กับแพ้อากาศต่างกันอย่างไร? ดูเหมือนคำถามนี้จะซ่อนความละเอียดอ่อนเอาไว้ ความจริงแล้ว “แพ้อากาศ” ไม่ใช่คำทางการแพทย์ที่แม่นยำนัก มันเป็นคำที่ใช้กันทั่วไปเพื่ออธิบายอาการแพ้ที่เกิดจากสารในอากาศ ซึ่งก็คือส่วนหนึ่งของภูมิแพ้

• ภูมิแพ้ (Allergy): เป็นปฏิกิริยาการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อสารก่อภูมิแพ้ (Allergen) สารเหล่านี้สามารถมาจากแหล่งต่างๆ เช่น อาหาร ยา สารสัมผัส หรือสิ่งแวดล้อม ร่างกายมองสารก่อภูมิแพ้เป็นภัยคุกคามและปลดปล่อยสารเคมี เช่น ฮีสตามีน ทำให้เกิดอาการต่างๆ อาการอาจรุนแรงตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงอันตรายถึงชีวิต (Anaphylaxis) ในปี 2566 นี้ การศึกษาในหลายประเทศยังคงเน้นย้ำถึงความสำคัญของการระบุและหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้เป็นหลัก น่าคิดเหมือนกันนะว่า ร่างกายที่เคยสงบสุขกลับต่อต้านสิ่งแวดล้อมได้อย่างไร

• แพ้อากาศ (Allergic Rhinitis/Hay Fever): นี่คือคำที่นิยมใช้เรียกภูมิแพ้ชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากการหายใจเอาสารก่อภูมิแพ้ในอากาศเข้าไป เช่น เกสรดอกไม้ ไรฝุ่น หรือสปอร์ของเชื้อรา อาการคล้ายกับภูมิแพ้ทั่วไป คือ จาม คัน น้ำมูกไหล คัดจมูก ตาแดง แต่จำกัดเฉพาะสารก่อภูมิแพ้ทางเดินหายใจ เราอาจมองว่าเป็นส่วนย่อยของภูมิแพ้กว้างๆ ก็ได้นะ เหมือนการแยกประเภทเพื่อความเข้าใจที่ง่ายขึ้น

สรุปง่ายๆ คือ แพ้อากาศเป็น ประเภทหนึ่ง ของภูมิแพ้ ที่สาเหตุมาจากสารก่อภูมิแพ้ทางอากาศ แต่ภูมิแพ้ครอบคลุมสาเหตุที่กว้างกว่ามาก

เพิ่มเติม:

• การวินิจฉัย: แพทย์จะวินิจฉัยภูมิแพ้โดยการตรวจประวัติ การตรวจร่างกาย และการทดสอบทางผิวหนังหรือเลือด เพื่อหาสารก่อภูมิแพ้เฉพาะตัว

• การรักษา: การรักษาภูมิแพ้ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ อาจรวมถึงการหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ ยาแก้แพ้ และในบางกรณีอาจใช้ภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy)

มีวิธีตรวจภูมิแพ้อะไรบ้าง

ตรวจภูมิแพ้ใช้วิธีไหนดีนะ? สงสัยจัง อืมมม… มีสองวิธีหลักๆ ใช่ไหม? จำได้เลาๆ

• เจาะเลือดตรวจ IgE อันนี้เจ็บนิดหน่อย แต่สะดวกดี ไม่ต้องรอผลนานเท่าไหร่ ปีนี้ไปตรวจที่ รพ.สมิติเวช สุขุมวิท (แพงไปหน่อยนะ แต่ไวดี) เค้าใช้แบบนี้

• สะกิดผิวหนัง Skin Prick Test อันนี้ไวกว่า แต่ต้องเตรียมตัวก่อน เคยทำที่คลินิกแถวบ้าน จำชื่อไม่ได้แล้ว แต่ที่นี่เค้าบอกว่าต้อง งดกินยาแก้แพ้ก่อนตรวจอย่างน้อย 3 วัน ไม่งั้นผลเพี้ยน เรื่องจริงนะ เพื่อนเคยพลาดมาแล้ว

เตรียมตัวก่อนสะกิดผิวหนังยังไงนะ? คิดหนัก

• งดยาแก้แพ้ อย่างที่บอก สำคัญมาก!
• บอกแพทย์ว่า กำลังทานยาอะไรอยู่บ้าง เพราะบางยาอาจรบกวนผลตรวจ เรื่องนี้สำคัญมากจริงๆ ลืมไม่ได้เลย

ขั้นตอนสะกิดผิวหนังเป็นไงนะ?

• หมอจะหยดสารก่อภูมิแพ้ลงบนผิว
• แล้วใช้เข็มเล็กๆ สะกิดเบาๆ
• รอประมาณ 15 นาที ดูว่ามีปฏิกิริยาอะไรเกิดขึ้น เช่น ผื่นแดง คัน บวม
• ถ้ามีปฏิกิริยา ก็แสดงว่าแพ้ ง่ายๆ

อ้อ ลืมบอก ถ้าตรวจเจาะเลือด เค้าจะส่งเลือดไปตรวจที่แล็บ รอผลประมาณ 1-2 วันมั้ง ไม่แน่ใจ แต่เร็วกว่าแบบอื่นที่เคยทำ

ปีนี้แพ้ฝุ่นเยอะมาก เลยต้องไปตรวจซ้ำ เหนื่อย แต่ก็ต้องทำ เพื่อสุขภาพตัวเอง

ทำยังไงให้ภูมิแพ้หาย

หายภูมิแพ้? ง่ายนิดเดียว! (แต่ก็ไม่ง่ายนะสิ) เหมือนเอาช้างใส่ตู้เย็นนั่นแหละ ยากเย็นแสนเข็ญ!

• หนีฝุ่นควันให้ห่าง: ปีนี้ฝุ่น PM2.5 โหดมากกกกกกก เหมือนมังกรไฟคายควันใส่หน้าเลย! อยู่แต่ในห้องแอร์ดีที่สุด ถ้าออกไปข้างนอกก็ใส่หน้ากาก N95 แบบหนาๆ อย่าไปใช้แบบบางๆ เหมือนเอาผ้าปิดปาก มันได้แค่กั้นแมลงวัน!

• เครื่องฟอกอากาศนี่ช่วยได้: แต่ต้องเลือกดีๆ อย่าไปซื้อแบบถูกๆ เหมือนซื้อลอตเตอรี่ เสี่ยงดวงสุดๆ! ต้องดูค่า CADR ให้สูงๆ ถึงจะเอาอยู่! ไม่งั้นก็เหมือนเอาพัดลมเป่าฝุ่นเข้าหน้า!

• ล้างจมูกบ่อยๆ: ใช้น้ำเกลือล้าง เหมือนล้างจานให้สะอาดหมดจด! สารก่อภูมิแพ้จะได้ออกไปหมด! แต่บอกเลย มันแสบจมูกเหมือนโดนพริกขี้หนูเผา!

• ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์: หมอสั่งให้ใช้ก็ใช้ไปเถอะ เหมือนบำรุงผิวหน้า แต่เป็นผิวในจมูก! แต่ยาพ่นลดบวม อย่าใช้บ่อย! มันเหมือนยาลดความอ้วน ใช้แล้วโยโย่ จมูกจะบวมกว่าเดิม!

• ยาแก้แพ้: กินตามแพทย์สั่ง อย่าไปซื้อเอง เหมือนซื้อหวย อาจจะได้รางวัลใหญ่(อาการแย่ลง)ก็ได้!

เพิ่มเติมนิดนึงนะ ปีนี้ฝุ่นเยอะมาก จริงๆ ควรเช็คค่าฝุ่น PM2.5 บ่อยๆ ก่อนออกจากบ้านด้วย อย่างบ้านผม อยู่แถวบางนา ช่วงนี้ฝุ่นหนักมาก แทบไม่กล้าออกไปไหนเลย! ต้องระวังเป็นพิเศษจริงๆนะ นี่พูดจริงไม่ใช่เล่นๆ!