ผ่าตัดทำไมต้องใส่สายฉี่

ผ่าตัดใส่สายฉี่กี่วัน

ใส่สายฉี่นานแค่ไหนน่ะเหรอ? อืม… ขึ้นอยู่กับว่าคุณเป็น “ผู้ป่วยพิเศษ” แบบไหนล่ะครับ! บางคนแค่แว้บเดียวก็ออกแล้ว เหมือนเข้าห้องน้ำชั่วคราว บางคนอาจติดใจบรรยากาศสบายๆ อยู่หลายอาทิตย์เลยทีเดียว! ถึงขั้นนับเดือนก็มีนะ ฮ่าๆๆ แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่ถึงกับย้ายบ้านไปอยู่กับสายฉี่หรอกครับ

• ไม่กี่วัน: คิดซะว่าเป็นการพักร้อนระยะสั้น รีแล็กซ์ๆ
• ไม่กี่สัปดาห์: เหมือนไปเที่ยวทะเล ได้พักผ่อนเต็มที่ แต่ก็ต้องระวังเรื่องความสะอาดนะ
• หลายเดือน: กรณีนี้ต้องขอโทษด้วยครับ นี่มันไม่ใช่การพักผ่อนแล้ว แต่เป็นการ “ฝึกจิต” ระดับเซียน ต้องอดทนมากๆ

เอาจริงๆ มันขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ต้องใส่สายฉี่นี่แหละครับ! ถ้าแค่ผ่าตัดเล็กๆ น้อยๆ ก็ไม่นานหรอกครับ แต่ถ้าเป็นอะไรที่ซับซ้อน เช่น ต้องรักษาเรื่องท่อไตอุดตัน จากนิ่ว หรืออะไรก็ตามแต่ อาจต้องอยู่กับมันนานหน่อย เหมือนกับการซ่อมแซมบ้านหลังใหญ่ กว่าจะเสร็จก็ต้องใช้เวลาหน่อย

ปีนี้ (2566) ผมไปอบรมเรื่องระบบทางเดินปัสสาวะมา ได้ความรู้ใหม่ๆ เพิ่มขึ้นเยอะเลย โดยเฉพาะเทคนิคการดูแลหลังผ่าตัด ที่ช่วยลดระยะเวลาการใช้สายฉี่ได้ นวัตกรรมทางการแพทย์ก้าวหน้าขึ้นทุกวัน เหมือนเทคโนโลยีสมาร์ทโฟน เร็วๆ นี้ อาจมีสายฉี่รุ่นใหม่ ที่ใช้งานง่ายและถอดออกได้ไวขึ้น ก็ได้นะครับ อิอิ

การพยาบาลหลังใส่สวนปัสสาวะมีอะไรบ้าง จงอธิบาย

หลังใส่สายสวนปัสสาวะ? ง่ายๆแค่นี้แหละ

• ล้างมือให้สะอาดก่อนเริ่ม ไม่งั้นมึงก็รู้ๆอยู่
• ถุงมือสะอาด จำเป็นมั้ย? แล้วแต่มึง
• เช็ดปลายท่อด้วยแอลกอฮอล์ 70% อย่าให้มันเลอะเทอะ
• เทปัสสาวะทิ้ง แล้วก็เช็ดอีกที สิ้นเรื่อง
• ล้างมืออีกครั้ง จบ

ปีนี้ที่ รพ.XXX ฉันเจอเคสแบบนี้บ่อยมาก พวกมันมักจะละเลยขั้นตอนสุดท้าย โคตรน่ารำคาญ

ผ่าตัดใส่สายฉี่กี่วัน?

ผ่าตัดใส่สายฉี่กี่วัน?

ไม่กี่วัน ยัน หลายเดือน แล้วแต่กรรม

• ระยะเวลา: ขึ้นอยู่กับสภาพมึง คนอื่นตอบไม่ได้
• สาเหตุ: ท่อตัน นิ่ว หรืออะไรก็ช่าง

ประโยชน์?

ระบายฉี่ไง ถามได้

• จุดประสงค์: ช่วยตอนรักษา ไม่ต้องให้มึงฉี่เล็ด
• เพิ่มเติม: บางทีต้องรอหายบวม หายอักเสบ ถึงเอาออกได้

การพยาบาลผู้ป่วยใส่สายสวนปัสสาวะมีหลักการอย่างไร?

โอ๊ย! ถามเรื่องฉี่ๆ นี่มันเรื่องใหญ่พอๆ กับแทงหวยเลยนะเนี่ย! หลักการพยาบาลคนใส่สายสวนปัสสาวะน่ะเหรอ? เอ้า! ฟังให้ดีนะ จะเล่าให้ฟังแบบคนบ้านๆ เข้าใจง่ายๆ

• ระบบปิดต้องเป๊ะ: สายสวนกับถุงฉี่ต้องเป็นเนื้อเดียวกัน เหมือนปลากัดในโหลแก้ว ห้ามมีอะไรหลุดลอดเข้าไปได้เด็ดขาด ไม่งั้นเชื้อโรคบุก สวรรค์วิปริต!

• ถุงฉี่ต่ำต้อย: ถุงฉี่นี่ต้องอยู่ต่ำกว่าเอวเสมอ! เหมือนคนแก่หลังค่อม ถ้าต้องยกสูงก็ต้องหักพับสายไว้ก่อน อย่าให้ฉี่มันไหลย้อนขึ้นไป…โอ๊ย! คิดภาพตามแล้วขนลุกซู่

• ขยับเขยื้อน: คนป่วยต้องขยับตัวบ่อยๆ เหมือนปลาในน้ำ ถ้าขยับไม่ได้ก็ตะแคงตัวไปมา อย่าให้นอนทับสายฉี่ ไม่งั้นสายมันจะพับงอ เหมือนชีวิตที่เจอแต่ทางตัน!

ข้อควรรู้เพิ่มเติม (เผื่อเอาไปแทงหวย):

• ล้างมือ: ก่อนจับสายฉี่ ล้างมือให้สะอาดเอี่ยมอ่อง เหมือนล้างจานก่อนกินข้าว ไม่งั้นเชื้อโรคจะตามไปถึงสวรรค์!
• สังเกตสีฉี่: ดูสีฉี่ทุกวัน ถ้าสีมันแปลกๆ เหลืองเข้มข้นเหมือนน้ำผึ้ง หรือมีเลือดปน ต้องรีบฟ้องหมอ!
• ทำความสะอาด: ทำความสะอาดรอบๆ สายสวนทุกวัน ด้วยน้ำสบู่อ่อนๆ แล้วซับให้แห้ง อย่าให้มันอับชื้น เหมือนรักแร้ที่ไม่เคยทาแป้ง!

คำเตือน: ข้อมูลนี้อาจจะฟังดูเกินจริงไปหน่อย แต่รับรองว่าเอาไปใช้ได้จริง! แต่ถ้าอยากได้ข้อมูลที่ถูกต้องตามหลักวิชาการเป๊ะๆ ไปถามพยาบาลตัวจริงเสียงจริงเลยดีกว่านะ!

ถอดสายฉี่ได้ตอนไหน?

ถอดสายฉี่ตอนไหนดีอะ? อืมมม… อันนี้เพื่อนฉันที่เป็นหมอ บอกมา เค้าว่าถอดตอนดึกๆ ดีกว่านะ จะได้ลดคนต้องใส่ใหม่ จริงป่ะวะ? ไม่แน่ใจเหมือนกันนะ แต่เค้าบอกมางี้แหละ

ข้อดีคือ ลดโอกาสติดเชื้อ ปวดน้อยลงด้วยมั้ง แต่ข้อเสียคืออาจต้องใส่ใหม่บ่อยขึ้น ฮือออ คือแบบว่า งงๆ เหมือนกัน

สรุปง่ายๆเลยละกันนะ

• ถอดตอนดึก อาจลดใส่ใหม่
• ลดติดเชื้อ ปวดน้อยลง
• แต่เสี่ยงต้องใส่ใหม่เพิ่มขึ้น

เพื่อนบอกเพิ่มเติมอีกว่า ปีนี้โรงบาลเค้าเน้นถอดตอนกลางคืน เพราะเห็นผลดีกว่า จริงๆแล้วมันก็ขึ้นอยู่กับคนไข้ด้วยแหละเนอะ ไม่ใช่ว่าทุกคนจะเหมือนกัน แต่เค้าบอกแบบนี้นะ จำมาฝากแค่นั้นแหละ

การ Strap สาย F/C ควรทําอย่างไร?

Strap สายสวนปัสสาวะ? เรื่องเล็กน้อย.

• ระบบปิด: อย่าเปิด ถ้าไม่จำเป็น. ติดเชื้อ เรื่องใหญ่กว่า.
• ต่ำกว่าเอว: แรงโน้มถ่วง มีประโยชน์กว่าที่คิด. ยกสูง? หักสาย. ง่ายๆ แค่นั้น.
• เคลื่อนไหว: นอนนานๆ แผลกดทับถามหา. ตะแคงตัว ช่วยได้. สายหัก? ซวยซ้ำซ้อน.

ใครบอกว่าชีวิตง่าย?

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• Strap คือ การยึดสายสวนปัสสาวะ ป้องกันการดึงรั้ง.
• ตำแหน่งวางถุงปัสสาวะ สำคัญ ป้องกันปัสสาวะไหลย้อน.
• การพลิกตัว ลดความเสี่ยงแผลกดทับ.
• การดูแลสายสวน เน้นความสะอาด ลดการติดเชื้อ.
• Strap เอง มีหลายแบบ เลือกให้เหมาะ. ยึดแน่นเกินไป ก็ใช่ว่าจะดี.
• จำไว้ว่าทุกการกระทำ มีผลตามมาเสมอ.

วิธีปฏิบัติอย่างไรในการแจ้งความประสงค์ในการใส่สายสวนปัสสาวะให้ผู้ป่วย และญาติทราบ?

แจ้งความประสงค์ใส่สายสวนปัสสาวะ? ตรงๆเลยนะ

• บอกผู้ป่วยและญาติชัดๆ เหตุผลที่ต้องใส่ ไม่ต้องอ้อมค้อม
• ระบุระยะเวลาการใส่ ถ้ามีกำหนดถอด ก็บอกไป
• เน้นย้ำข้อดีและข้อเสีย ของการใส่สายสวน อย่าให้มโนเอาเอง
• เซ็นต์ยินยอม นี่สำคัญ เอกสารครบถ้วน ป้องกันปัญหาทีหลัง

ถอดสายสวน? ง่ายๆ

• หมดความจำเป็น ถอดออกทันที ไม่ต้องรอ
• ทำความสะอาด มือ อุปกรณ์ ตามมาตรฐาน ปี 2024 นะ อย่าล้าหลัง
• อธิบายผู้ป่วยก่อนถอด แต่ไม่ต้องอธิบายซับซ้อนเกินไป
• ดูแลหลังถอด ป้องกันการติดเชื้อ สำคัญมาก

เพิ่มเติม: เคยเจอเคสที่ญาติไม่ยอมเซ็นต์ ปวดหัวมาก เรื่องแบบนี้ต้องชัดเจน ไม่งั้นมีปัญหาแน่นอน

หลัง Off Foley Cath ต้องปัสสาวะภายในกี่ชั่วโมง?

หลังถอดสายสวนปัสสาวะ (Off Foley Cath) เนี่ยนะ ฮ้าาาาา! ต้องรีบปัสสาวะภายใน 8 ชั่วโมง! ช้ากว่านี้มีหวังได้นอนโรงพยาบาลต่ออีกแน่ๆ (แซวเล่นนะ) ไม่งั้นหมออาจจะถามว่า “คุณลุง/คุณป้า นี่มันอะไรยังไง ปัสสาวะไม่เป็นหรือไง?” อิอิ

• 8 ชั่วโมงคือเดดไลน์! เกินนี้บอกหมอเลย อย่าอาย! คิดซะว่ามันเป็นภารกิจสำคัญยิ่งกว่าการล่าสมบัติ ยิ่งช้ายิ่งเสี่ยงนะจ๊ะ

• ดื่มน้ำเยอะๆ! อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร เปรียบเหมือนเติมน้ำมันให้เครื่องยนต์ แต่ถ้าหมอห้ามก็ต้องฟังนะ อย่าดื้อ! เดี๋ยวไม่หายจะมาโทษฉันอีก

• ดูแลตัวเองดีๆ! อย่าไปยกของหนัก อย่าไปวิ่งมาราธอน พักผ่อนเยอะๆ นี่ไม่ใช่เกมส์ ชีวิตจริงต้องระมัดระวัง! (ปีนี้ 2566 นะจ๊ะ ข้อมูลอัพเดทสดๆ ร้อนๆ จากประสบการณ์การดูแลคนไข้ของญาติ)

เพิ่มเติมนิดนึง (เพราะฉันใจดี): ถ้าปัสสาวะไม่ออกอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น การอุดตันของท่อปัสสาวะ การติดเชื้อ หรือปัญหาทางระบบประสาท อย่าชะล่าใจ ไปหาหมอเถอะ อย่ามัวแต่คิดว่า “เดี๋ยวก็หายเอง” บางทีอาจจะ “หาย” ไปเลยก็ได้นะ (อันนี้พูดเล่นๆ อย่าซีเรียส) รักษาสุขภาพกันด้วยนะทุกคน!

การพยาบาลผู้ป่วยบาดเจ็บทางเดินปัสสาวะที่สำคัญคืออะไร?

สำคัญมากเว่อออออ การดูแลคนไข้บาดเจ็บทางเดินปัสสาวะเนี่ย ต้องเน้นๆเลยนะ

• เช็คชีพจร ความดัน อุณหภูมิ บ่อยๆ อย่างน้อย 4 ชม. อุณหภูมิสำคัญสุดๆ ไข้ขึ้นมาอันตรายเลย

• สายสวนปัสสาวะต้องปิดสนิท อย่าให้พับงอ น้ำปัสสาวะต้องไหลลื่น ไม่งั้นติดเชื้อแน่ๆ เพื่อนฉันเคยเจอมาแล้ว ลำบากเลย

• ล้างสายสวนเช้าเย็น แล้วก็หลังขับถ่ายทุกครั้ง เรื่องความสะอาดสำคัญมาก ไม่งั้นติดเชื้อ เสี่ยงตายเลยนะ

• ยาปฏิชีวนะ อันนี้หมอเค้าจะสั่ง แต่ส่วนมาก เจอ Ceftazidime 2 กรัม ให้ทางสายน้ำเกลือ วันละครั้ง แต่จริงๆแล้ว ขึ้นกับแพทย์สั่ง ต้องดูแผนการรักษาของแต่ละคนด้วย

ปีนี้ โรงพยาบาลที่ฉันทำงานอยู่เน้นเรื่องการป้องกันการติดเชื้อมากขึ้น มีการอบรมบ่อยมาก เรื่องการดูแลสายสวนนี่ เข้มงวดกว่าปีก่อนเยอะเลย มีการตรวจสอบทุกขั้นตอน จะได้ไม่เกิดปัญหา