คนญี่ปุ่นกินปลาแซลมอนหรือไม่

แซลมอนกับโต๊ะอาหารญี่ปุ่น: จากของแปลกใหม่สู่เมนูยอดนิยม

ภาพของซูชิโรลสีส้มสดใสราดด้วยแซลมอนมันวาวเป็นภาพที่คุ้นตาผู้คนทั่วโลก และหลายคนอาจเข้าใจผิดคิดว่าแซลมอนเป็นส่วนประกอบดั้งเดิมของอาหารญี่ปุ่นมาช้านาน ความจริงแล้ว ความนิยมของปลาแซลมอนในญี่ปุ่นนั้นเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นค่อนข้างเร็ว และมีที่มาที่ไปที่น่าสนใจ

ก่อนทศวรรษที่ 1980 แซลมอนไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมที่แพร่หลาย ปลาทะเลน้ำเย็นชนิดนี้หาได้ยากในน่านน้ำญี่ปุ่น และแม้จะมีการจับได้บ้างแต่ก็ไม่มากพอที่จะเป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง ปลาอื่นๆ เช่น ปลาทูน่า ปลาแมคเคอเรล และปลาซาบะ ถือเป็นปลาหลักในอาหารญี่ปุ่นมาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้ว

การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญเกิดขึ้นเมื่อญี่ปุ่นเริ่มนำเข้าแซลมอนจากประเทศนอร์เวย์เป็นจำนวนมาก นอร์เวย์มีเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงแซลมอนที่ทันสมัย ทำให้สามารถผลิตแซลมอนได้ปริมาณมาก คุณภาพดี และที่สำคัญคือปลอดภัยต่อการบริโภค โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบริโภคแบบดิบซึ่งเป็นที่นิยมในอาหารญี่ปุ่น

การนำเข้าแซลมอนคุณภาพสูงจากนอร์เวย์นี้ ได้ช่วยเปลี่ยนแปลงทัศนคติของชาวญี่ปุ่นที่มีต่อปลาชนิดนี้ จากปลาที่ไม่คุ้นเคย กลายเป็นปลาที่ได้รับความนิยมอย่างรวดเร็ว ความสะดวกในการจัดหา รสชาติที่อร่อย และความปลอดภัยในการบริโภค ทำให้แซลมอนถูกนำมาใช้ในเมนูอาหารญี่ปุ่นหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นซูชิ ซาชิมิ หรือแม้แต่ข้าวหน้าแซลมอน (ซาเคะดอง) ที่กลายเป็นเมนูยอดนิยมอย่างรวดเร็ว

อย่างไรก็ตาม แม้แซลมอนจะได้รับความนิยมอย่างมาก ก็ยังคงเป็นส่วนประกอบที่ “ใหม่” ในแง่ของประวัติศาสตร์อาหารญี่ปุ่น เมื่อเปรียบเทียบกับปลาชนิดอื่นๆ ที่มีการบริโภคมาอย่างยาวนาน จึงอาจกล่าวได้ว่าแซลมอนเป็นตัวอย่างที่แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงและการปรับตัวของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นในยุคโลกาภิวัตน์ ที่เปิดรับวัตถุดิบใหม่ๆ และนำมาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับรสนิยมของผู้บริโภคได้อย่างลงตัว ทำให้แซลมอนกลายเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์อาหารญี่ปุ่นสมัยใหม่ที่น่าสนใจ และเป็นพยานถึงการผสมผสานวัฒนธรรมอาหารจากทั่วโลกได้อย่างลงตัว