โรคอะไรบ้างที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกัน

โรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน: เมื่อโล่ป้องกันหันมาทำร้ายร่างกาย

ระบบภูมิคุ้มกันเปรียบเสมือนกองทัพผู้พิทักษ์ร่างกาย คอยปกป้องเราจากการรุกรานของเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมต่างๆ แต่เมื่อระบบป้องกันนี้เกิดความผิดปกติ ไม่ว่าจะทำงานบกพร่องหรือทำงานมากเกินไป ก็อาจก่อให้เกิดโรคภัยต่างๆ ได้ ซึ่งโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันนั้น สามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ได้ดังนี้

1. ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง (Immunodeficiency Disorders): เกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ ได้ง่าย เช่น วัณโรคชนิดรุนแรง ปอดอักเสบซ้ำซาก การติดเชื้อราชนิดรุนแรง รวมถึงการติดเชื้อฉวยโอกาสต่างๆ ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องอาจเป็นมาแต่กำเนิด หรือเกิดขึ้นภายหลังจากการติดเชื้อไวรัสบางชนิด เช่น HIV หรือจากการใช้ยาสะกดภูมิคุ้มกัน

2. โรคภูมิแพ้ตัวเอง (Autoimmune Diseases): เกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ โดยหันมาโจมตีเซลล์และเนื้อเยื่อของร่างกายตัวเอง ราวกับเป็นสิ่งแปลกปลอม ตัวอย่างโรคภูมิแพ้ตัวเองที่พบบ่อย ได้แก่ โรคลูปัส โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคสะเก็ดเงิน โรคเบาหวานชนิดที่ 1 โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง และโรคไทรอยด์อักเสบฮาชิโมโต อาการของโรคภูมิแพ้ตัวเองมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่กับอวัยวะหรือระบบที่ถูกโจมตี

3. ภาวะภูมิคุ้มกันไวเกิน (Hypersensitivity Reactions): เป็นปฏิกิริยาตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันที่รุนแรงเกินกว่าปกติ ต่อสิ่งกระตุ้นที่โดยทั่วไปไม่เป็นอันตราย เช่น ละอองเกสร อาหาร ยา หรือสารเคมีบางชนิด ภาวะภูมิคุ้มกันไวเกินนี้เป็นสาเหตุของโรคภูมิแพ้ต่างๆ เช่น โรคแพ้อาหาร โรคหอบหืด ลมพิษ และอาการแพ้ยา ซึ่งความรุนแรงของอาการอาจแตกต่างกันไป ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงรุนแรงถึงชีวิตได้

4. โรคที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน: บางโรคแม้จะไม่ได้ถูกจัดเป็นโรคภูมิคุ้มกันโดยตรง แต่ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคหรือทำให้โรครุนแรงขึ้นได้ เช่น โรคธาลัสซีเมียบางชนิดที่เกิดจากการทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดงโดยระบบภูมิคุ้มกัน ภาวะเกล็ดเลือดต่ำจากภูมิคุ้มกันทำลายเกล็ดเลือด ภาวะเลือดออกง่ายผิดปกติบางชนิด และโรคมะเร็งบางชนิด

ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการวินิจฉัย รักษา และป้องกันโรคเหล่านี้ หากสงสัยว่าตนเองอาจมีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม