ค่า GFR ต่ำเกิดจากอะไร

ค่า GFR ต่ำ: สัญญาณเตือนภัยที่ไตส่งมา

ค่า GFR (Glomerular Filtration Rate) หรืออัตราการกรองของเลือดที่ไต เป็นตัวบ่งชี้ความสามารถในการทำงานของไตอย่างสำคัญ ค่า GFR ที่ลดลงบ่งบอกถึงภาวะไตเสื่อม ซึ่งอาจนำไปสู่โรคไตวายได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที แต่การลดลงของค่า GFR นั้นไม่ได้เกิดจากสาเหตุเดียวเสมอไป มีปัจจัยหลายประการที่สามารถส่งผลกระทบต่อการทำงานของไตและทำให้ค่า GFR ลดต่ำลง มาทำความเข้าใจกันว่าอะไรบ้างที่อาจเป็นสาเหตุของค่า GFR ต่ำ

โรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง: นี่คือสองปัจจัยเสี่ยงหลักที่ทำให้เกิดโรคไตเรื้อรังและค่า GFR ลดลง ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงอย่างต่อเนื่องในผู้ป่วยโรคเบาหวานจะทำลายหลอดเลือดฝอยในไต ส่วนความดันโลหิตสูงจะเพิ่มความดันในหลอดเลือดไต ทำให้ไตทำงานหนักขึ้นและเสื่อมสภาพเร็วขึ้น ทั้งสองโรคนี้จึงมักก่อให้เกิดภาวะไตเสื่อมเรื้อรังอย่างช้าๆ โดยไม่แสดงอาการชัดเจนในระยะเริ่มแรก

โรคไตอักเสบ: โรคไตอักเสบต่างๆ เช่น โรคไตอักเสบจากภูมิคุ้มกันตัวเอง (Autoimmune nephritis) หรือการติดเชื้อแบคทีเรีย สามารถทำลายเนื้อไตและลดค่า GFR ได้อย่างรวดเร็ว อาการอาจแสดงออกมาชัดเจน เช่น ปัสสาวะมีฟอง ปัสสาวะเป็นเลือด บวมที่ใบหน้าและเท้า จึงควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการเหล่านี้

การอุดตันในระบบทางเดินปัสสาวะ: นิ่วในไตหรือกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งต่อมลูกหมากในผู้ชาย หรือความผิดปกติทางกายวิภาคอื่นๆ สามารถกีดขวางการไหลเวียนของปัสสาวะ ส่งผลให้ความดันในไตเพิ่มขึ้นและทำให้ไตทำงานได้ลดลง ค่า GFR จึงลดลงตามมา

การใช้ยาบางชนิด: ยาบางชนิดเช่น ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs (Non-steroidal anti-inflammatory drugs) หากใช้ในระยะยาวและในปริมาณมาก สามารถทำลายไตได้ นอกจากนี้ ยาบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงต่อการทำงานของไต ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่มีประวัติไตเสื่อม

อายุ: อายุที่เพิ่มขึ้นเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเสื่อมของอวัยวะต่างๆ รวมถึงไตด้วย ค่า GFR โดยทั่วไปจะลดลงตามอายุที่เพิ่มขึ้น แต่การลดลงอย่างรวดเร็วอาจบ่งบอกถึงปัญหาอื่นๆ

การขาดน้ำอย่างรุนแรง: การขาดน้ำรุนแรงจะทำให้เลือดมีความเข้มข้นมากขึ้น ไตจะทำงานหนักขึ้นเพื่อกรองของเสียออกจากเลือด ส่งผลให้ค่า GFR ลดลงชั่วคราว

ข้อควรระวัง: ค่า GFR ต่ำกว่า 60 มิลลิลิตรต่อนาทีต่อตารางเมตร (ml/min/1.73m²) ถือว่าเป็นโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease : CKD) จำเป็นต้องได้รับการตรวจติดตามอย่างใกล้ชิดจากแพทย์ การตรวจซ้ำในทุก 3 เดือนเป็นสิ่งสำคัญเพื่อประเมินสถานการณ์และวางแผนการรักษาที่เหมาะสม หากค่า GFR ยังคงต่ำกว่า 60 การวินิจฉัยโรคไตวายเรื้อรังจะได้รับการยืนยัน การรักษาอาจรวมถึงการควบคุมโรคเรื้อรังอื่นๆ เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต และการใช้ยาเพื่อชะลอการเสื่อมของไต

การตรวจสุขภาพประจำปีและการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง เป็นสิ่งสำคัญในการตรวจพบปัญหาเกี่ยวกับไตได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น และสามารถเริ่มการรักษาได้ทันท่วงที เพื่อชะลอการลุกลามของโรคและยืดอายุการทำงานของไตให้ยาวนานขึ้น