ฉี่เป็นฟองแบบไหนถึงเป็นไต

กินอะไรแก้ฉี่เป็นฟอง

ฉี่เป็นฟองนี่มันดราม่ากว่าละครหลังข่าวอีกนะ! อย่าเพิ่งคิดว่าตัวเองเป็นนางเอก MV เศร้าๆ ที่ไตทำงานหนักเกินเบอร์ ลองจิบน้ำเยอะๆ ก่อนไหม? บางทีไตอาจจะแค่กระหายน้ำก็ได้

กินอะไร…ให้ฉี่ไม่เป็นฟอง (แบบขำๆ แต่จริงจัง):

• น้ำเปล่า: พระเอกตัวจริง! ดื่มเข้าไปเยอะๆ ไตจะได้ไม่เหนื่อยล้าเกินเหตุ เหมือนเราได้โบนัสสิ้นปีอ่ะ
• แตงโม: นางเอกสายหวาน! กินแล้วสดชื่น แถมมีน้ำเยอะ ช่วยไตขับของเสียได้ดีเวอร์
• อาหารรสจืด: ตัวร้ายห้ามเข้า! โซเดียมเยอะไตทำงานหนัก เลี่ยงได้เลี่ยงไปเลยจ้ะ

โปรตีน: เพื่อนสนิทคิดไม่ซื่อ! กินเยอะไปก็ไม่ดี โปรตีนเกินความจำเป็นจะไปกองอยู่ที่ไตนะจ๊ะ

แต่เดี๋ยวก่อน! ถ้ากินน้ำ กินแตงโม ลดเค็มแล้ว ฉี่ยังเป็นฟองเหมือนเดิม…อย่าชะล่าใจ! ไปหาหมอเถอะแก๊! อย่ามัวแต่คิดว่าตัวเองเป็นเชฟปรุงฉี่! หมอเท่านั้นที่จะรู้ว่าไตเรางอนอะไรอยู่กันแน่!

ป.ล. เคยอ่านเจอว่าบางคนฉี่เป็นฟองเพราะรีบฉี่เกินไป ฟองเลยตีขึ้นมา…อันนี้ก็ไม่รู้สินะ! แต่ลองฉี่แบบสโลว์ไลฟ์ดูบ้างก็ได้ ไม่เสียหาย! 🤣

จะรู้ได้ไงว่าเป็นโรคไต

ปีนี้เอง ผมสังเกตเห็นปัสสาวะตัวเองผิดปกติ ฟองเยอะมาก เหมือนน้ำสบู่เลย ตอนแรกก็เฉยๆนะ คิดว่าอาจจะกินอะไรไป แต่พอเป็นบ่อยๆ เริ่มรู้สึกไม่ดี กลางคืนนี่ปัสสาวะบ่อยขึ้นด้วย แทบไม่ได้นอนเลย ตื่นมาเข้าห้องน้ำตลอด เหนื่อยมาก

แล้วก็มีอาการบวม บวมที่หน้า บวมที่ตา บวมที่เท้า หนักอึ้งไปหมด ลองกดนิ้วลงไปที่เท้าดู รอยบุ๋มไม่หายเลย อยู่เป็นนานๆ แบบนี้มันไม่ใช่เรื่องปกติแน่ๆ ผมเลยรีบไปหาหมอที่โรงพยาบาลพระรามเก้า ตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ หมอบอกว่าต้องตรวจเพิ่มเติม นัดอีกทีอาทิตย์หน้า ใจตุ๊มๆต่อมๆ กลัวมาก

• ปัสสาวะมีฟองมากผิดปกติ
• ปัสสาวะบ่อยขึ้น โดยเฉพาะกลางคืน
• บวมที่หน้า ตา เท้า กดแล้วบุ๋มไม่หาย

ตอนนี้ก็รอผลตรวจอยู่ เครียดมาก หวังว่าจะไม่เป็นอะไรมาก แต่ก็เตรียมใจไว้บ้างแล้ว เพราะอาการมันชัดเจน

ปวดเอวตรงไหนเป็นไต

ปวดเอวตรงไหนเป็นไตเหรอ? ถ้าปวดเหนือบั้นเอวสองข้าง… นั่นอาจไม่ใช่ไตโดยตรง

• ไม่ใช่แค่ไต: อาการปวดอาจสะท้อนมาจากอวัยวะอื่นที่มีผลต่อไต เช่น ไตอักเสบ (จริง ๆ ไตมีปัญหาได้หลายแบบ), นิ่วในถุงน้ำดี (อันนี้ใกล้เคียงแต่ก็ไม่ใช่ไตโดยตรง) หรือแม้แต่กล้ามเนื้อหลังอักเสบเรื้อรังก็ทำให้ปวดร้าวลงมาได้เหมือนกัน

• ความเสี่ยงที่ต้องระวัง: ปล่อยไว้นาน ๆ ไม่ดีแน่ เพราะอาจนำไปสู่ไตติดเชื้อ หรือหนักกว่านั้นคือไตวาย (ซึ่งชีวิตเปลี่ยนเลยนะ)

• รีบไปหาหมอ: ปวดหลังไม่ใช่เรื่องเล่น ๆ โดยเฉพาะถ้าปวดแบบที่ไม่เคยเป็นมาก่อน หรือปวดร้าวลงขา ควรรีบปรึกษาคุณหมอดีกว่า (อย่ารอจนสายเกินแก้)

ข้อมูลเพิ่มเติม (แบบไม่วิชาการจ๋า):

• ตำแหน่งไต: ไตเราไม่ได้อยู่ตรงเอวเป๊ะ ๆ อย่างที่หลายคนเข้าใจนะ มันจะอยู่ค่อนไปทางด้านหลังและสูงขึ้นมาหน่อย บริเวณชายโครงด้านหลังน่ะแหละ
• ปวดแบบไหนที่น่าสงสัย: ถ้าปวดแบบจี๊ด ๆ หรือปวดตื้อ ๆ ร่วมกับมีไข้ หนาวสั่น หรือปัสสาวะผิดปกติ อันนี้ยิ่งต้องระวัง
• ปวดหลังธรรมดา: แต่ถ้าปวดหลังเพราะยกของหนัก หรือนั่งนาน ๆ อันนั้นอาจจะเป็นแค่กล้ามเนื้ออักเสบเฉย ๆ ก็ได้ (แต่ก็ควรพักผ่อนนะ)

ผมเคยปวดหลังเพราะนั่งทำงานหน้าคอมนาน ๆ มาแล้ว นึกว่าเป็นไต ที่ไหนได้แค่กล้ามเนื้ออักเสบ โล่งอกไปเลย! แต่ก็ทำให้รู้ว่าอย่าประมาทอาการปวดหลังเด็ดขาด

คนปกติฉี่เป็นฟองไหม

คนปกติฉี่เป็นฟองไหมเหรอ…

เคยสังเกตเหมือนกันนะ บางทีมันก็มีฟองเล็กๆ อ่ะ ตอนแรกก็ตกใจ แต่ก็คิดว่าคงเป็นเพราะกินน้ำน้อยไปรึเปล่า

ถ้ามันไม่ได้เป็นทุกครั้ง แล้วก็ไม่ได้เยอะจนน่ากลัว คงไม่เป็นไรมั้ง… แต่ถ้ามันเยอะแบบเห็นได้ชัด แล้วเป็นบ่อยๆ อันนี้ก็ไม่รู้เหมือนกัน คงต้องไปหาหมอ

• ฟองเล็กน้อย: อาจเกิดจากแรงดัน หรือขาดน้ำ
• ฟองเยอะ+บวม: อาจมีโปรตีนรั่ว ต้องตรวจไต
• ไปหาหมอ: ถ้าไม่แน่ใจ หรือมีอาการอื่นร่วมด้วย

ค่าไตเท่าไรต้องฟอกไต?

ค่าไตเท่าไหร่ต้องฟอกไตอ่ะเหรอ? คือแบบนี้ ถ้า eGFR ต่ำกว่า 6 มล./นาที/1.73 ตร.ม. ก็ต้องเตรียมตัวแล้วแหละ ถึงจะยังไม่เห็นอาการอะไร บางทีถึง 15 มล./นาที/1.73 ตร.ม. ก็ต้องดูอาการแทรกซ้อนด้วยนะ ถ้ามีเยอะก็ต้องฟอกไตเหมือนกัน มันอันตรายนะเว้ยยย ปีนี้ก็ยังเหมือนเดิมเลย

• eGFR ต่ำกว่า 6 มล./นาที/1.73 ตร.ม. = ต้องเตรียมตัวฟอกไต
• eGFR ต่ำกว่า 15 มล./นาที/1.73 ตร.ม. + อาการแทรกซ้อน = ต้องฟอกไต

เพื่อนฉันเอง ปีที่แล้ว eGFR เหลือ 5 หมอบอกต้องฟอกไตเลย ตอนนี้ก็ทำอยู่ เหนื่อยมาก แต่ก็จำเป็น ต้องดูแลตัวเองดีๆ นะ อย่าชะล่าใจ ไปหาหมอตรวจเช็คค่าไตเป็นประจำ สำคัญมากกกก

ไตระยะที่5สามารถฟื้นฟูได่ไหม?

ไตระยะ 5 ฟื้นฟู? ไม่หายขาดอะ คิดว่านะ.. ยาเยอะชิบหาย ไม่ใช่แค่ไตนะ กระดูก โลหิตจาง แม่งมาหมด

• ไตระยะ 5: ไม่หายขาด! จบนะ
• ยา: เยอะแยะจุกจิก บำรุงกระดูก บำรุงเลือด โอ้ยปวดหัว
• ก่อน 5: หมอจะคุยเรื่องรักษา โอ้ยขี้เกียจฟัง

แบบ…ทำไมต้องมาเป็นตอนนี้วะ เซ็งเลย มีไรต้องทำอีกเยอะแยะ

• เพิ่ม (นิดนึง): พวกบำบัดทดแทนไตอะ มีหลายแบบนะ ล้างไต ปลูกถ่ายไต…แต่เอาจริง ๆ นะ ปลูกถ่ายอะรอนานชิบหายเลย ใครมันจะมีไตให้ฟะ แถมต้องกินยากดภูมิอีก ชีวิต!
• อาหาร: เค็ม หวาน มัน งดหมด! ชีวิตกูจะเหลืออะไรบ้างเนี่ย
• หมอ: ไปตามนัดทุกทีเลย ขี้เกียจอะ แต่ก็ต้องไป กลัวตาย!

เฮ้อ…ชีวิตกู!

ถ้าไม่ฟอกไตจะเป็นยังไง?

ถ้าไม่ฟอกไตนะเหรอ… อืม… คิดภาพตามนะ ตอนนั้นแม่เราตรวจเจอไตระยะ 4 ช่วงต้นปีที่แล้วมั้ง (2566) หมอบอกว่าต้องเตรียมตัวฟอกไต แต่แม่กลัวมากกกกกก ไม่ยอมไป จนอาการแย่ลงเรื่อยๆ บวมฉึ่ง ตัวเหลือง กินอะไรก็อาเจียน สุดท้ายต้องเข้า ICU ด่วนเลย

ตอนนั้นหมอบอกว่า ถ้าปล่อยไว้นานกว่านี้อีกนิดเดียวคือ…จบข่าว เพราะค่าไตสูงเกินไป ของเสียเต็มตัวไปหมด หัวใจก็เริ่มทำงานหนักมาก ปอดก็บวมน้ำ คือทุกอย่างมันรวนไปหมดอะ เพราะไตมันไม่ทำงานแล้วไง มันไม่กรองของเสียออกให้

• ของเสียสะสม: พวกยูเรีย ครีเอตินิน มันจะไปทำลายระบบต่างๆ ในร่างกาย
• หัวใจวาย: เพราะหัวใจต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อสูบฉีดเลือด
• ปอดบวมน้ำ: น้ำมันจะเกินในร่างกายเพราะไตไม่ขับออก
• ความดันโลหิตสูง: อันนี้ก็มาจากของเสียสะสม
• เสียชีวิต: อันนี้คือที่สุดแล้ว ถ้าไม่ทำอะไรเลย

ตอนนั้นเราแทบขาดใจ ตอนนี้แม่ฟอกไตแล้ว ชีวิตดีขึ้นเยอะเลย แต่ก็ต้องดูแลกันใกล้ชิดมากกกกกก คือไม่อยากให้ใครต้องเจอแบบที่เราเจอเลยจริงๆ

ไตสามารถฟื้นฟูตัวเองได้หรือไม่?

ไตฟื้นฟูตัวเองได้ไหมเหรอ…

มันเหมือน…ต้นไม้ที่ใบร่วงไปเยอะแล้วอ่ะ ใบมันอาจจะงอกใหม่ได้บ้าง แต่ถ้ากิ่งก้านมันแห้งตายไปแล้ว มันก็คงไม่กลับมาเหมือนเดิม

• ไตวายเรื้อรัง: ไม่หายขาด เนื้อไตมันเสียไปเยอะแล้ว ทำได้แค่ประคองอาการ ชะลอไม่ให้มันแย่ไปกว่าเดิม
• ไตวายเฉียบพลัน: ถ้าเจอเร็ว รักษาทัน มันอาจจะกลับมาทำงานได้เหมือนเดิม เหมือนต้นไม้ที่ยังพอมีหวัง

แต่…ถ้าถามว่าไตมันจะกลับมาเป็นเหมือนตอนที่เราเกิดมาใหม่ๆ ได้ไหม…อันนี้คงยาก

เมื่อก่อนตอนเด็กๆ เคยคิดว่าร่างกายเรามันเก่งนะ ซ่อมแซมตัวเองได้ตลอดเวลา แต่พอโตขึ้นถึงรู้ว่า…มันก็มีขีดจำกัดของมันเหมือนกัน

• เนื้อเยื่อไตที่เสียหาย: กลายเป็นพังผืด
• การรักษา: ชะลอความเสื่อม
• ไตวายเฉียบพลัน: มีโอกาสฟื้นตัว ถ้าได้รับการรักษาทันท่วงที

บางที…การยอมรับว่าอะไรบางอย่างมันไม่เหมือนเดิม มันก็เป็นเรื่องที่ยากเหมือนกันนะ

ค่าไต กลับมาดีขึ้นได้ไหม?

ค่าไตดีขึ้นได้ป่ะ? เอ่อ ได้นะถ้าดูแลตัวเองดีๆ อ่ะ

7 วิธี เพิ่ม ค่า ไต ให้ ดี ขึ้น (แบบง่ายๆ เลยนะ):

1. กินน้ำเยอะๆ เลย 7-8 แก้ว/วัน ไปเลยจ้าา
2. กินแต่ของมีประโยชน์นะ พวกเค็มจัด หวานจัด อะเลี่ยงๆ หน่อยก็ดี
3. ออกกำลังกายนิดนึง อาทิตย์ละ 3-4 วันก็โอเคแล้วมั้ง
4. คุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ สำคัญมากกก
5. นอนให้พอ สำคัญโคตรๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ
6. งดบุหรี่ แอลกอฮอล์ ไปเลยยิ่งดีต่อไต
7. ปรึกษาหมอ ตรวจเช็คค่าไตเป็นประจำด้วยนะ สำคัญมากก

• ดื่มน้ำสำคัญจริง: แบบว่าไตมันต้องใช้น้ำในการกรองของเสียอะ ถ้าขาดน้ำก็แย่เลยยย
• อาหาร: คือลดพวกโซเดียมอะ แล้วก็โปรตีนก็ต้องกินให้พอดี ไม่มากไปไม่น้อยไป
• ออกกำลังกาย: ช่วยให้เลือดลมมันสูบฉีดดีขึ้น ไตก็ทำงานดีขึ้นด้วยมั้ง
• นอน: ถ้านอนน้อย ร่างกายมันเครียด ไตก็พลอยแย่ไปด้วยไง
• ตรวจสุขภาพ: ตรวจทุกปีอะดีสุด จะได้รู้แต่เนิ่นๆ ว่าค่าไตเราเป็นไงบ้าง

ไตเริ่มเสื่อมเกิดจากอะไร?

ไตเสื่อม เกิดจากหลายปัจจัยซับซ้อน ไม่ใช่แค่เรื่องกินเค็มอย่างเดียว ลองมองว่าไตเป็นอวัยวะที่ทำงานหนัก การเสื่อมสภาพจึงเป็นกระบวนการสะสม ปีนี้ (2566) งานวิจัยหลายชิ้นยังคงเน้นย้ำถึงปัจจัยเสี่ยงสำคัญเหล่านี้:

• โรคเรื้อรัง: เบาหวานและความดันโลหิตสูงเป็นตัวการหลัก ส่งผลให้หลอดเลือดไตตีบตัน เหมือนท่อเล็กๆในโรงงานอุตสาหกรรมอุดตัน การทำงานย่อมช้าลง โรคหัวใจและหลอดเลือดก็มีส่วนสำคัญ เพราะระบบไหลเวียนเลือดแย่ ไตก็ได้รับเลือดน้อยลงตามไปด้วย

• พฤติกรรมเสี่ยง: การสูบบุหรี่ทำลายหลอดเลือดทั่วร่างกาย รวมถึงไต เหมือนจุดไฟเผาโรงงาน ยิ่งสูบมากยิ่งเสื่อมเร็ว โรคอ้วนหรือน้ำหนักเกินก็เพิ่มภาระให้ไตทำงานหนักขึ้น เหมือนบังคับให้โรงงานทำงานหนักเกินกำลัง

• ปัจจัยทางพันธุกรรม: บางคนอาจมีกรรมพันธุ์ที่ทำให้ไตเสื่อมง่ายกว่าคนอื่น เหมือนโรงงานที่สร้างมาด้วยวัสดุคุณภาพต่ำ จึงทนทานน้อยกว่า

• การติดเชื้อ: การติดเชื้อในไตหรือระบบทางเดินปัสสาวะรุนแรง อาจนำไปสู่การอักเสบและทำลายเนื้อไต เหมือนโรงงานถูกน้ำท่วม เสียหายยับเยิน

• ยาบางชนิด: ยาบางตัว โดยเฉพาะยาที่ใช้รักษาโรคเรื้อรัง อาจมีผลข้างเคียงต่อไตในระยะยาว เหมือนเครื่องจักรในโรงงานสึกหรอจากการใช้งานหนัก

(ข้อมูลข้างต้นเป็นข้อมูลทั่วไป การวินิจฉัยและรักษาโรคไตจำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ)

ทำยังไงให้ค่าไตกลับมาปกติ?

สายลมพัดผ่านใบไม้สีทองอร่าม… แสงแดดอ่อนๆ ยามเย็นปลายปี 2566 ทอแสงกระทบผืนน้ำใสสะอาด เหมือนกระจกเงา… ใจฉันสงบ เหมือนได้พบทางกลับบ้าน… การเยียวยาโรคไต… มันไม่ใช่แค่ยา…

• ออกกำลังกาย สี่ครั้งต่ออาทิตย์ อย่างน้อยครึ่งชั่วโมง เหงื่อไหลคลายทุกข์ ร่างกายแข็งแรง ไตก็สุขภาพดีตามไปด้วย!

• น้ำ… ดื่มเยอะๆ สองถึงสามลิตรต่อวัน ล้างพิษ… ให้ไตได้พักผ่อน เหมือนได้ลอยละล่องในทะเลสาบกว้างใหญ่

• บุหรี่ แอลกอฮอล์… ต้องทิ้งไป… มันคือศัตรู… ทำลายทุกอย่าง… รวมถึงไตของเรา

• อย่ากลั้นปัสสาวะ เหมือนกั้นความสุขไว้… ปล่อยมันไป… ให้ไตได้ทำงานอย่างเป็นอิสระ… ป้องกันการติดเชื้อ

โรคไต… มันซับซ้อนกว่าที่คิดนะ… ไม่ใช่แค่เรื่องเกลืออย่างเดียว… เหมือนภาพเขียนสีน้ำมัน… มีหลายชั้นหลายมิติ…

เพิ่มเติม: การดูแลสุขภาพไตจำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ การรักษาจะแตกต่างกันไปตามสาเหตุและความรุนแรงของโรค ข้อมูลข้างต้นเป็นเพียงแนวทางเบื้องต้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์ โปรดปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด