ลูกอาการตัวร้อน แต่ ไม่มี ไข้ เกิดจากอะไร

ตัวร้อนผ่าว แต่ไม่เป็นไข้: ปริศนาอุณหภูมิร่างกายที่ต้องทำความเข้าใจ

อาการ “ตัวร้อน” เป็นความรู้สึกไม่สบายที่ใครหลายคนเคยประสบ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้ใหญ่ หรือผู้สูงอายุ โดยทั่วไป เรามักเชื่อมโยงอาการนี้กับ “ไข้” ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าร่างกายกำลังต่อสู้กับการติดเชื้อ อย่างไรก็ตาม ในบางครั้ง เราอาจรู้สึกตัวร้อนผ่าวๆ เหมือนมีไอร้อนแผ่ออกมาจากร่างกาย แต่เมื่อวัดอุณหภูมิกลับพบว่าปกติ ไม่ได้มีไข้สูงขึ้นแต่อย่างใด แล้วอาการตัวร้อนโดยไม่มีไข้เกิดขึ้นจากอะไรกันแน่?

แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิภายนอกร่างกาย เช่น การอาบน้ำอุ่นจัด การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ร้อนอบอ้าว หรือการรับประทานอาหารรสเผ็ดร้อน จะเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อย และร่างกายสามารถปรับสมดุลได้เองในเวลาไม่นาน แต่ในบางกรณี อาการตัวร้อนโดยไม่มีไข้ อาจเป็นสัญญาณเตือนถึงปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนกว่านั้นได้

ทำความเข้าใจกลไกการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย

ร่างกายมนุษย์เปรียบเสมือนเครื่องจักรที่ซับซ้อน ซึ่งมีระบบควบคุมอุณหภูมิที่แม่นยำ เพื่อรักษาอุณหภูมิภายในให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม (ประมาณ 36.5-37.5 องศาเซลเซียส) การควบคุมอุณหภูมินี้เป็นหน้าที่ของสมองส่วนไฮโปทาลามัส (hypothalamus) ซึ่งจะทำงานร่วมกับระบบต่างๆ ในร่างกาย เช่น ผิวหนัง เส้นเลือด และต่อมเหงื่อ เพื่อระบายความร้อนหรือกักเก็บความร้อนตามความจำเป็น

สาเหตุที่อาจซ่อนอยู่เบื้องหลังอาการตัวร้อน (แต่ไม่เป็นไข้)

นอกเหนือจากปัจจัยภายนอกที่กล่าวมาข้างต้น ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการตัวร้อนโดยไม่มีไข้ได้เช่นกัน:

• ความเครียดและความวิตกกังวล: เมื่อเราเผชิญกับความเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล (cortisol) ซึ่งอาจส่งผลต่อการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น ใจสั่น เหงื่อออก และรู้สึกตัวร้อนวูบวาบ
• ภาวะหมดประจำเดือน (Menopause): ในผู้หญิงวัยใกล้หมดประจำเดือน ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน (estrogen) จะลดลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการร้อนวูบวาบ (hot flashes) ที่มีลักษณะคล้ายกับอาการตัวร้อน
• ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน (Hyperthyroidism): ต่อมไทรอยด์ที่ทำงานมากเกินไป จะผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ (thyroid hormone) มากเกินความจำเป็น ซึ่งจะส่งผลต่อการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น ใจสั่น น้ำหนักลด และรู้สึกร้อนง่าย
• ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น ยาแก้แพ้ ยาลดความดันโลหิต หรือยาแก้ซึมเศร้า อาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้รู้สึกตัวร้อนได้
• การขาดน้ำ: การขาดน้ำอาจทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้รู้สึกตัวร้อน

เมื่อไหร่ที่ควรปรึกษาแพทย์?

อาการตัวร้อนโดยไม่มีไข้ อาจเป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นเพียงชั่วคราว และหายไปเองได้ แต่หากอาการดังกล่าวเกิดขึ้นบ่อยครั้ง รุนแรง หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เหงื่อออกมากผิดปกติ ใจสั่น นอนไม่หลับ หรือน้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง และรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

ข้อควรจำ: ข้อมูลที่กล่าวมานี้เป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้น ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์ได้ หากท่านมีความกังวลเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง