โรคแพ้ภูมิตัวเอง ตรวจอะไรบ้าง

ไขปริศนาโรคแพ้ภูมิตัวเอง: การตรวจอะไรบ้างจึงจะรู้แน่ชัด?

โรคแพ้ภูมิตัวเอง หรือ Autoimmune Diseases เป็นกลุ่มโรคที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานผิดปกติ โจมตีเซลล์และเนื้อเยื่อของร่างกายตัวเองราวกับเป็นศัตรู ส่งผลให้เกิดความผิดปกติและความเสียหายในอวัยวะต่างๆ ความท้าทายในการวินิจฉัยโรคกลุ่มนี้ คือความหลากหลายของอาการและความซับซ้อนของกลไกโรค ดังนั้น การตรวจวินิจฉัยจึงต้องครอบคลุมและรอบด้าน ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการตรวจเพียงอย่างเดียว

การตรวจเลือดเพื่อหา สารต้านร่างกาย (autoantibody) เช่น ANA (Antinuclear Antibody) และ Anti-dsDNA (Anti-double-stranded DNA) เป็นเพียงส่วนหนึ่งของกระบวนการวินิจฉัยที่สำคัญ โดยเฉพาะในโรคแพ้ภูมิตัวเองชนิด Systemic Lupus Erythematosus (SLE) หรือ โรคลูปัส ANA เป็นการตรวจหาสารต้านร่างกายที่ทำปฏิกิริยากับสารภายในนิวเคลียสของเซลล์ หากผลตรวจพบ ANA บวก ไม่ได้หมายความว่าเป็นโรคลูปัสโดยทันที เพราะ ANA สามารถพบได้ในโรคอื่นๆ เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ จึงจำเป็นต้องพิจารณาผลตรวจอื่นๆ ร่วมด้วย

Anti-dsDNA เป็นอีกหนึ่งการตรวจหาสารต้านร่างกายเฉพาะเจาะจงที่มุ่งเป้าไปที่ DNA ภายในเซลล์ การพบ Anti-dsDNA ในระดับสูงมีความสัมพันธ์กับโรคลูปัส แต่ก็ไม่ใช่ตัวบ่งชี้เพียงอย่างเดียว เช่นเดียวกับ ANA ผลตรวจนี้ควรนำมาประกอบกับข้อมูลอื่นๆ

นอกเหนือจากการตรวจเลือด การวินิจฉัยโรคแพ้ภูมิตัวเองยังอาศัย:

• ประวัติและการตรวจร่างกายโดยละเอียด: แพทย์จะสอบถามประวัติสุขภาพ อาการต่างๆ รวมถึงประวัติครอบครัวที่มีโรคแพ้ภูมิตัวเอง การตรวจร่างกายช่วยประเมินสภาพร่างกายโดยรวมและตรวจหาความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับโรคแพ้ภูมิตัวเอง เช่น ผื่นผิวหนัง อาการบวม หรืออาการทางระบบต่างๆ

• การตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆ: อาจรวมถึงการตรวจจำนวนเม็ดเลือด การตรวจการทำงานของไตและตับ การตรวจระดับโปรตีนในเลือด การตรวจปัสสาวะ ขึ้นอยู่กับอาการและข้อสงสัยของแพทย์

• การตรวจภาพทางการแพทย์: เช่น X-ray, Ultrasound, CT Scan, MRI อาจใช้เพื่อประเมินความเสียหายของอวัยวะต่างๆ เช่น ข้อต่อ ไต ปอด หรือสมอง

• การตรวจชิ้นเนื้อ (Biopsy): ในบางกรณี อาจจำเป็นต้องตรวจชิ้นเนื้อเพื่อยืนยันการวินิจฉัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออาการไม่ชัดเจนหรือมีความสงสัยเกี่ยวกับชนิดของโรคแพ้ภูมิตัวเอง

สรุปแล้ว การวินิจฉัยโรคแพ้ภูมิตัวเองไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่สามารถวินิจฉัยได้จากการตรวจเลือดเพียงอย่างเดียว แพทย์จะต้องประเมินข้อมูลทั้งหมด ทั้งประวัติ อาการ ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการตรวจภาพทางการแพทย์ เพื่อให้การวินิจฉัยที่ถูกต้องและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม การปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคแพ้ภูมิตัวเองเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อรับการดูแลและการรักษาที่ดีที่สุด