การบาดเจ็บจากการออกกําลังกาย มีอะไรบ้าง

พิษภัยจากการออกกำลังกาย: รู้ทัน ป้องกัน ก่อนสายเกินแก้

การออกกำลังกายเป็นยาวิเศษที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง และช่วยให้จิตใจผ่องใส แต่ในขณะเดียวกัน หากละเลยหรือประมาท ก็อาจนำมาซึ่งอาการบาดเจ็บที่ไม่คาดฝัน ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและการออกกำลังกายในระยะยาวได้

อาการบาดเจ็บจากการออกกำลังกาย: มากกว่าแค่ปวดเมื่อย

หลายคนอาจมองว่าอาการปวดเมื่อยหลังออกกำลังกายเป็นเรื่องปกติ แต่ความจริงแล้วอาการบาดเจ็บจากการออกกำลังกายมีหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง และแต่ละอาการก็มีสาเหตุและวิธีการรักษาที่แตกต่างกัน

• ปวดกล้ามเนื้อฉีกขาด: เป็นอาการที่พบได้บ่อย มักเกิดจากการออกกำลังกายที่ใช้กล้ามเนื้อหนักเกินไป หรือการวอร์มอัพไม่เพียงพอ อาการที่พบคือ ปวดแปลบเฉียบพลัน กล้ามเนื้อบวมและช้ำ เคลื่อนไหวลำบาก
• เส้นเอ็นอักเสบ: เกิดจากการใช้งานเส้นเอ็นซ้ำๆ จนเกินกำลัง ทำให้เกิดการอักเสบและปวด มักพบในบริเวณข้อศอก หัวเข่า ข้อเท้า ไหล่ อาการที่พบคือ ปวดเมื่อใช้งาน กดเจ็บ อาจมีอาการบวมเล็กน้อย
• ปวดข้อเรื้อรัง: เกิดจากการใช้งานข้อต่อมากเกินไป หรือจากความเสื่อมของข้อต่อตามอายุ มักพบในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ออกกำลังกายที่เน้นการลงน้ำหนักที่ข้อต่อมากเกินไป อาการที่พบคือ ปวดข้อ ข้อติด ข้อยึด เคลื่อนไหวลำบาก
• กระดูกอ่อนสึก: กระดูกอ่อนเป็นส่วนที่รองรับการเคลื่อนไหวของข้อต่อ หากกระดูกอ่อนสึก จะทำให้เกิดการเสียดสีของกระดูกโดยตรง ทำให้เกิดอาการปวดและข้อติด มักพบในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ออกกำลังกายที่มีแรงกระแทกสูง
• ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ: แม้จะไม่ใช่อาการบาดเจ็บทางกายภาพโดยตรง แต่การออกกำลังกายอย่างหักโหมเกินไป อาจส่งผลเสียต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับหัวใจ

ปัจจัยเสี่ยงที่ควรระวัง:

• การวอร์มอัพและคูลดาวน์ที่ไม่เพียงพอ: การวอร์มอัพช่วยเตรียมกล้ามเนื้อและข้อต่อให้พร้อมสำหรับการออกกำลังกาย ส่วนการคูลดาวน์ช่วยให้ร่างกายค่อยๆ กลับสู่ภาวะปกติ ลดอาการปวดเมื่อยและป้องกันการบาดเจ็บ
• การออกกำลังกายที่หนักเกินไป: การเพิ่มความเข้มข้นหรือระยะเวลาในการออกกำลังกายเร็วเกินไป อาจทำให้กล้ามเนื้อและข้อต่อรับภาระหนักเกินไป
• เทคนิคการออกกำลังกายที่ไม่ถูกต้อง: การใช้ท่าทางที่ไม่ถูกต้อง อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บที่กล้ามเนื้อและข้อต่อ
• การละเลยอาการปวด: หากมีอาการปวดขณะออกกำลังกาย ควรรีบหยุดพักและประเมินอาการ หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์
• โรคประจำตัว: ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคข้ออักเสบ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มออกกำลังกาย

ป้องกันดีกว่าแก้ไข:

การป้องกันการบาดเจ็บจากการออกกำลังกายนั้นสำคัญกว่าการรักษา ดังนั้น ควรให้ความสำคัญกับสิ่งต่อไปนี้:

• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: หากไม่แน่ใจว่าจะเริ่มต้นออกกำลังกายอย่างไร ควรปรึกษาผู้ฝึกสอนที่มีประสบการณ์ หรือแพทย์ เพื่อวางแผนการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสภาพร่างกาย
• วอร์มอัพและคูลดาวน์อย่างเหมาะสม: ควรวอร์มอัพอย่างน้อย 5-10 นาที ก่อนออกกำลังกาย และคูลดาวน์อย่างน้อย 5-10 นาที หลังออกกำลังกาย
• ค่อยๆ เพิ่มความเข้มข้นและระยะเวลาในการออกกำลังกาย: ไม่ควรเร่งรีบในการเพิ่มความเข้มข้นหรือระยะเวลาในการออกกำลังกาย ควรให้ร่างกายได้ปรับตัวอย่างค่อยเป็นค่อยไป
• เรียนรู้เทคนิคการออกกำลังกายที่ถูกต้อง: การใช้ท่าทางที่ถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ
• พักผ่อนให้เพียงพอ: การพักผ่อนที่เพียงพอ ช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวจากการออกกำลังกาย
• ฟังเสียงร่างกาย: หากมีอาการปวดขณะออกกำลังกาย ควรรีบหยุดพักและประเมินอาการ

เมื่อเกิดอาการบาดเจ็บ:

หากเกิดอาการบาดเจ็บจากการออกกำลังกาย สิ่งสำคัญที่สุดคือการหยุดพักทันที และประเมินอาการ หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน หรือมีอาการรุนแรง เช่น ปวดมาก บวม ช้ำ เคลื่อนไหวไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม

การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ดีต่อสุขภาพ แต่ต้องทำอย่างถูกต้องและระมัดระวัง เพื่อหลีกเลี่ยงอาการบาดเจ็บที่ไม่พึงประสงค์ หากรู้ทันปัจจัยเสี่ยงและปฏิบัติตามคำแนะนำข้างต้น ก็จะสามารถออกกำลังกายได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ เพื่อสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน