จะรู้ได้ไงว่าเราหยุดหายใจขณะหลับ

สังเกตตัวเอง

ฉันน่ะเหรอ นอนกรนดังสนั่นเลย เพื่อนร่วมห้องบ่นประจำ จนบางทีก็แอบเกรงใจเหมือนกันนะ ไม่ใช่แค่กรนธรรมดาด้วย มันแบบ…กรนๆ แล้วเงียบไปพักนึง แล้วก็เหมือนสำลัก ตื่นมางัวเงียทุกที จำได้ครั้งนึงไปเที่ยวเชียงใหม่กับเพื่อน พักที่โฮสเทลแถวถนนนิมมาน คืนนั้นเพื่อนสะกิดปลุกบอกว่าฉันกรนดังมาก แล้วก็หยุดหายใจไปแป๊บนึงด้วย ตกใจเลยสิ!

ตอนนั้นก็ไม่ได้คิดอะไรมาก คิดว่าคงเพราะเหนื่อยจากการเดินทาง แต่พอกลับมากรุงเทพฯ อาการก็ยังเป็นเหมือนเดิม เริ่มรู้สึกว่าตัวเองง่วงนอนตอนกลางวันบ่อยขึ้นด้วย บางทีนั่งประชุมอยู่ก็เผลอหลับ แย่เลย เลยลองหาข้อมูลในเน็ตดู เห็นเค้าบอกว่าอาการแบบนี้อาจจะเป็นโรคหยุดหายใจขณะหลับ.

รู้ได้อย่างไรว่าหยุดหายใจขณะหลับ

เออ คือแบบ… เคยโดนแฟนบ่นว่ากรนเสียงดังมากกก แล้วแบบบางทีกรนๆ อยู่ก็เงียบไป แฟนบอกตกใจนึกว่าเป็นอะไร คือมันเงียบไปนานเหมือนกันนะ สักพักก็เหมือนสำลัก หายใจแรง ตื่นมาตอนเช้าก็ปวดหัว งัวเงีย นอนไม่เต็มอิ่มอะ ทั้งที่นอนตั้งนาน เหนื่อยๆ เพลียๆ ทั้งวัน เคยหาข้อมูลในเน็ตดู เออ… มันเหมือนอาการหยุดหายใจขณะหลับเลยนิ เลยไปหาหมอที่โรงพยาบาลกรุงเทพ ตรวจการนอนหลับ ตอนแรกก็กลัวๆ นะ ต้องนอนค้างคืนที่โรงพยาบาลด้วย ติดสายระโยงระยางเต็มตัวไปหมด แต่ก็โอเค ผลออกมาว่าเป็นหยุดหายใจขณะหลับจริงๆ ด้วย หมอบอกว่าไม่รุนแรงมาก ให้ใช้เครื่อง CPAP ตอนนอน ตอนแรกก็ไม่ชินนะ แต่หลังๆ ก็โอเค หลับสบายขึ้นเยอะเลย ตื่นมาก็สดชื่น ไม่ปวดหัวเหมือนเมื่อก่อน ชีวิตดีขึ้นเยอะมากกก รู้สึกเหมือนได้ชีวิตใหม่เลย

• กรนเสียงดัง
• กรนๆ อยู่แล้วเงียบเป็นพักๆ แล้วก็เหมือนสำลัก
• หายใจติดขัด หายใจแรงตอนนอน
• นอนไม่เต็มอิ่ม ตื่นบ่อย
• ตื่นนอนแล้วไม่สดชื่น ปวดหัว
• อ่อนเพลีย ง่วงนอนระหว่างวัน
• หงุดหงิดง่าย ไม่มีสมาธิ

ไปหาหมอตรวจการนอนหลับเถอะ ถ้ามีอาการแบบนี้ อย่าปล่อยไว้นาน มันอันตราย รักษาได้ ชีวิตจะดีขึ้นเยอะเลยจริงๆ

ภาวะหยุดหายใจขณะหลับกี่ครั้งถึงอันตราย

ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea) อันตรายแค่ไหนขึ้นกับความถี่ของการหยุดหายใจ ไม่ใช่แค่จำนวนครั้งต่อชั่วโมงอย่างเดียว ต้องพิจารณาหลายปัจจัยร่วมกัน คิดง่ายๆ เหมือนวิ่งมาราธอน วิ่งได้ 15 กิโลเมตร กับ 30 กิโลเมตร อาการเหนื่อยล้าต่างกันมาก ใช่ไหมครับ?

• 5-15 ครั้ง/ชม.: ถือเป็นระดับเล็กน้อย อาจมีอาการง่วงซึมในเวลากลางวันบ้าง แต่โดยรวมยังไม่รุนแรงมาก ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องรักษา แต่ควรติดตามอาการอย่างใกล้ชิด

• 15-30 ครั้ง/ชม.: ระดับปานกลางถึงรุนแรง เริ่มมีผลต่อสุขภาพ เสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตสูง และโรคเบาหวาน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการรักษา ปีนี้ผมเองก็เพิ่งตรวจพบค่าใกล้เคียงนี้และเริ่มใช้เครื่อง CPAP แล้ว รู้สึกดีขึ้นมากเลยครับ

• 30 ครั้ง/ชม. ขึ้นไป: รุนแรงมาก ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญ ความเสี่ยงต่อโรคแทรกซ้อนสูงมาก จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน การรักษาอาจรวมถึงการใช้เครื่อง CPAP การลดน้ำหนัก หรือการผ่าตัด ขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของโรค

เพิ่มเติม: การประเมินความรุนแรงของภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ไม่ใช่แค่ดูจำนวนครั้งต่อชั่วโมงอย่างเดียว ยังต้องพิจารณา ระยะเวลาของการหยุดหายใจแต่ละครั้ง ระดับออกซิเจนในเลือด และอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง จึงจะวินิจฉัยได้อย่างถูกต้อง และวางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม ลองปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนหลับดูนะครับ สำคัญมาก เพราะสุขภาพที่ดี คือ ความสุขที่แท้จริง

ทำไมใช้ CPAP แล้วยังง่วง

ง่วงเพราะ CPAP ไม่พอเหรอ? หลายสาเหตุ

• AHI ยังสูง แก้ไม่ตก นอนไม่เต็มอิ่ม สิ้นคิด
• CPAP ไม่เหมาะกับร่างกาย ลองหาทางอื่น
• โรคอื่นๆ แทรกซ้อน ไปหาหมอซะ
• อาจจะแค่ขี้เกียจ ตื่นยาก เรื่องส่วนตัว

ปีนี้ ฉันเจอคนไข้แบบนี้หลายราย ส่วนใหญ่ แก้ไม่หาย เหนื่อยใจจริงๆ.

CPAP อายุการใช้งานกี่ปี

โอ๊ย! ถามเรื่องเครื่องช่วยหายใจเนี่ยนะ? นึกว่าถามหาเมียเก่า…ลืมๆ ไปเหอะ!

1. CPAP: อายุการใช้งานเนี่ยนะ? ขึ้นอยู่กับดวงล้วนๆ! บางคนใช้ยันลูกบวช บางคนปีเดียวก็พัง…เหมือนความรักนั่นแหละ! แต่เฉลี่ยๆ ก็ 3-5 ปี แล้วแต่ยี่ห้อ แล้วแต่ว่าดูแลดีแค่ไหน ถ้าไม่ดูแลก็เหมือนเลี้ยงหมา…เดี๋ยวก็จากไป!

2. ท่อแรงดันอากาศ (CPAP Tubing): ท่อเนี่ยนะ…ปีเดียวก็เปลี่ยนเหอะ! อย่าเสียดายเลย! ขี้ไคล เชื้อโรค หมักหมม…นึกภาพตามแล้วขนลุกซู่! ล้างอาทิตย์ละครั้งสองครั้ง…อย่าขี้เกียจ! ไม่งั้นได้ไปนอนโรงบาลแน่!

• เคล็ดลับ:

  • เครื่อง CPAP: อย่าเอาไปตากแดด! อย่าทำตก! อย่าให้หมาแมวกัด!

  • ท่อ: ล้างด้วยสบู่อ่อนๆ! เป่าให้แห้ง! อย่าตากแดด!

  • หน้ากาก: อันนี้สำคัญสุด! เปลี่ยนตามสภาพ! ถ้าเริ่มรั่ว เริ่มเหม็น เริ่มเหลือง…ก็เปลี่ยนเถอะ! อย่าฝืน!

  • น้ำกลั่น: ใช้น้ำกลั่นเท่านั้น! น้ำประปา น้ำบาดาล…อย่าหาทำ! ปอดพังไม่รู้ด้วยนะ!

• เรื่องเล่า:

  • ไอ้หนุ่มข้างบ้าน…ขี้เกียจล้างท่อ CPAP สุดท้ายปอดติดเชื้อ! นอนโรงบาลไปเป็นเดือน! เสียเงินเป็นแสน!
  • ป้าข้างบ้านอีกคน…ใช้เครื่อง CPAP ยันลูกบวช! เครื่องยังดีอยู่เลย! สงสัยป้าแกคงมีคาถา!

สรุป: ดูแลเครื่อง CPAP ดีๆ นะ! อย่าขี้เกียจ! เพื่อสุขภาพที่ดี…และเพื่อกระเป๋าตังค์ที่ไม่ฉีก!

CPAP เหมาะกับใคร

เรื่องมันก็เริ่มจากปีนี้แหละ ตุลาคม หมอนัดตรวจสุขภาพประจำปี ปกติฉันไม่ค่อยเครียดกับการตรวจสุขภาพหรอก แต่คราวนี้มันไม่เหมือนเดิม เพราะนอนกรนเสียงดังมาก แฟนบ่นจนฉันเริ่มรู้สึกผิด หมอเลยแนะนำให้ตรวจหาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ผลตรวจออกมา…รุนแรง! ตกใจมาก ไม่คิดว่าจะหนักขนาดนี้

หมอบอกต้องใช้ CPAP ตอนแรกก็งงๆ ไม่เคยได้ยินมาก่อน เหมือนจะต้องใส่หน้ากากนอน คิดภาพตัวเองนอนใส่หน้ากากตลกๆ แต่หมออธิบายละเอียดมาก ว่ามันช่วยได้จริง ช่วยให้นอนหลับสนิท ไม่ง่วงซึมทั้งวัน ก็เลยตัดสินใจลองดู

แรกๆ ก็แปลกๆ หน้ากากมันแน่นไปหน่อย หายใจไม่ค่อยถนัด รู้สึกอึดอัด แต่พอใช้ไปสักอาทิตย์ ก็เริ่มชิน นอนหลับสบายขึ้นมาก ตื่นมาแล้วรู้สึกสดชื่น ไม่มึนหัว ไม่ปวดหัว ก่อนหน้านี้ ฉันนอนไม่เคยหลับสนิท แต่ตอนนี้ ดีขึ้นเยอะเลย

• ลดอาการนอนกรนได้จริง: เสียงนอนกรนหายไปเกือบหมด แฟนก็ไม่บ่นแล้ว ดีใจสุดๆ
• นอนหลับสนิทขึ้น: หลับลึกขึ้น ตื่นมาสดชื่น ไม่ง่วงนอนตอนกลางวัน
• ไม่มีอาการปวดหัว: ก่อนหน้านี้ ตื่นมาปวดหัวบ่อยมาก แต่ตอนนี้หายแล้ว
• หายใจสะดวกขึ้น: รู้สึกได้ว่าหายใจได้เต็มปอด ไม่รู้สึกอึดอัดเหมือนก่อน

แต่ก็มีข้อเสียอยู่บ้างนะ อย่างแรกเลยคือ หน้ากากมันใหญ่ บางทีก็รำคาญ ต้องคอยดูแลความสะอาด ล้างทำความสะอาดทุกวัน มันค่อนข้างยุ่งยาก อีกอย่างคือ เสียงเครื่องมันดังอยู่บ้าง แต่ก็พอทนได้ โดยรวมแล้ว ฉันว่ามันคุ้มค่า เพราะได้นอนหลับเต็มอิ่ม สุขภาพดีขึ้นเยอะเลย

CPAP ต้องใช้ตลอดชีวิตไหม

CPAP ไม่จำเป็นต้องใช้ตลอดชีวิตเสมอไป ขึ้นอยู่กับสาเหตุของการหยุดหายใจขณะหลับ บางกรณีสามารถรักษาให้หายขาดได้ เช่น การผ่าตัดแก้ไขทางเดินหายใจส่วนบนที่อุดกั้น ลดน้ำหนัก หรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนอน

• กรณีที่ต้องใช้ CPAP ตลอดชีวิต: มักเป็นภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากระบบประสาทส่วนกลาง ความผิดปกติของโครงสร้างใบหน้าและกะโหลกศีรษะ หรือโรคทางพันธุกรรม บางครั้งถึงแม้สาเหตุจะแก้ไขได้ แต่ความรุนแรงของอาการอาจทำให้ยังต้องใช้ CPAP ต่อไปเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น น่าคิดเหมือนกันนะว่าบางทีเทคโนโลยีก็เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราไปแล้ว
• กรณีที่อาจหยุดใช้ CPAP ได้: เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น ที่เกิดจากน้ำหนักตัวเกิน ต่อมทอนซิลและอะดีนอยด์โต หลังจากลดน้ำหนักหรือผ่าตัด บางรายอาจไม่ต้องใช้ CPAP อีกต่อไป ผมเองเคยเห็นเคสที่ผ่าตัดแล้วหายขาดเลย แต่ก็ต้องติดตามอาการอย่างต่อเนื่องกับแพทย์ เพราะบางทีโรคมันก็กลับมาเป็นซ้ำได้ ชีวิตก็แบบนี้แหละ
• การใช้ CPAP อย่างสม่ำเสมอ: สำคัญมาก แม้จะรู้สึกว่ามันลำบากในช่วงแรกๆ แต่เพื่อสุขภาพระยะยาว มันคุ้มค่าที่จะพยายามปรับตัว ผมเคยอ่านงานวิจัยที่บอกว่าการใช้ CPAP สม่ำเสมอ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ด้วย

ปีนี้ผมได้คุยกับคุณหมอเฉพาะทางด้านการนอนหลับ ท่านเล่าให้ฟังว่า เทคโนโลยี CPAP พัฒนาก้าวหน้าไปมาก มีเครื่องรุ่นใหม่ๆ ออกมา ใช้งานง่ายขึ้น เสียงเบากว่าเดิม และมีฟังก์ชั่นเสริมที่ช่วยให้การนอนหลับมีประสิทธิภาพมากขึ้น น่าสนใจทีเดียว

#ตอนหลับ #หยุดหายใจ #อาการ