ทำไมอยู่ดีๆเป็นไข้

ไข้ขึ้น…เรื่องง่ายๆ ที่ไม่ควรมองข้าม: ทำไมอยู่ดีๆ ก็ “ฮอตปรอทแตก”?

หลายคนคงเคยประสบกับอาการ “อยู่ดีๆ ก็เป็นไข้” ที่ทำให้รู้สึกร้อนๆ หนาวๆ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง อยากนอนซมอยู่แต่บนเตียง ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว เรามักจะนึกถึงสาเหตุแรกคือ “การติดเชื้อ” ไม่ว่าจะเป็นไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อรา แต่ในความเป็นจริงแล้ว สาเหตุของไข้ไม่ได้มีเพียงแค่เรื่องของการติดเชื้อเท่านั้น!

ไข้ คือ ภาวะที่อุณหภูมิร่างกายสูงกว่าปกติ โดยค่าเฉลี่ยอุณหภูมิร่างกายปกติอยู่ที่ประมาณ 36.5-37.5 องศาเซลเซียส ซึ่งการที่อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นนี้ เป็นกลไกธรรมชาติของร่างกายในการต่อสู้กับสิ่งผิดปกติที่เข้ามาคุกคาม แต่ถ้าไข้สูงเกินไป หรือเป็นติดต่อกันหลายวัน ก็อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนกว่าที่คิด

นอกเหนือจากการติดเชื้อ…มีอะไรอีกบ้างที่ทำให้เป็นไข้?

• ภาวะร่างกายขาดน้ำ: น้ำเป็นส่วนประกอบสำคัญของร่างกาย การขาดน้ำอาจส่งผลต่อการทำงานของระบบต่างๆ รวมทั้งการควบคุมอุณหภูมิในร่างกาย ทำให้เกิดภาวะไข้ขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ
• ฮีทสโตรก (Heatstroke): โรคฮีทสโตรก หรือ โรคลมแดด เกิดจากการที่ร่างกายได้รับความร้อนมากเกินไป จนไม่สามารถระบายความร้อนได้ทัน ทำให้ระบบควบคุมอุณหภูมิในร่างกายล้มเหลว และมีอาการไข้สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายถึงชีวิต
• ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด: ยาบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดไข้ได้ เช่น ยาปฏิชีวนะบางประเภท ยาที่ใช้รักษาโรคหัวใจ หรือยาที่ใช้ในการรักษาโรคมะเร็ง ดังนั้น หากสังเกตว่ามีอาการไข้หลังจากเริ่มใช้ยาใหม่ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
• โรคภูมิต้านตนเอง (Autoimmune Diseases): โรคภูมิต้านตนเอง คือ กลุ่มโรคที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานผิดปกติ โดยหันมาทำลายเซลล์และเนื้อเยื่อของตัวเอง ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง ซึ่งอาจแสดงอาการออกมาในรูปแบบของไข้
• ความเครียดและความวิตกกังวล: ความเครียดและความวิตกกังวลเรื้อรัง อาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ร่างกายอ่อนแอและไวต่อการติดเชื้อ รวมถึงอาจทำให้เกิดภาวะไข้ต่ำๆ ได้
• การอักเสบที่ไม่เกี่ยวกับการติดเชื้อ: การอักเสบภายในร่างกายที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น การอักเสบของข้อต่อ (Arthritis) หรือการอักเสบของลำไส้ (Inflammatory Bowel Disease) ก็อาจเป็นสาเหตุของไข้ได้

เมื่อไหร่ที่ควรไปพบแพทย์?

แม้ว่าไข้ส่วนใหญ่จะหายได้เองภายใน 2-3 วัน แต่ถ้ามีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที:

• ไข้สูงเกิน 39 องศาเซลเซียส
• ไข้สูงติดต่อกันเกิน 3 วัน
• มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ปวดศีรษะรุนแรง คอแข็ง สับสน ซึมลง ชัก หายใจลำบาก ผื่นขึ้น หรือปวดท้องรุนแรง
• มีโรคประจำตัว หรือกำลังใช้ยาบางชนิดอยู่

สิ่งที่ควรทำเมื่อเป็นไข้:

• พักผ่อนให้เพียงพอ: การพักผ่อนเป็นสิ่งสำคัญที่สุดเมื่อร่างกายกำลังต่อสู้กับเชื้อโรคหรือภาวะผิดปกติอื่นๆ
• ดื่มน้ำให้มาก: ช่วยลดอุณหภูมิร่างกายและป้องกันภาวะขาดน้ำ
• เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่น: ช่วยระบายความร้อนออกจากร่างกาย
• รับประทานยาลดไข้: หากมีอาการปวดเมื่อยตามตัว หรือรู้สึกไม่สบายตัว สามารถรับประทานยาลดไข้ตามขนาดที่แนะนำได้

สรุป:

ไข้เป็นอาการที่อาจเกิดจากหลากหลายสาเหตุ นอกเหนือจากการติดเชื้อ การสังเกตอาการของตนเองอย่างใกล้ชิด และปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ จะช่วยให้สามารถวินิจฉัยและรักษาได้อย่างถูกต้องและทันท่วงที อย่ามองข้ามอาการ “อยู่ดีๆ ก็เป็นไข้” เพราะบางครั้งอาจเป็นสัญญาณเตือนภัยเงียบๆ ที่ร่างกายกำลังพยายามบอกเรา!