G6PD ทามหาหิงค์ได้ไหม

มหาหิงค์: ภัยเงียบที่ผู้ป่วย G6PD ต้องระวัง

มหาหิงค์ เป็นสมุนไพรที่คุ้นเคยในสังคมไทย โดยเฉพาะในกลุ่มคุณแม่ที่มีลูกน้อย เนื่องจากมีความเชื่อว่าสามารถช่วยลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยขับลมในเด็กทารกได้ อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ที่ป่วยเป็นภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD หรือภาวะขาดเอนไซม์ G6PD (Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency) การใช้มหาหิงค์กลับกลายเป็นเรื่องที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ

ทำไมมหาหิงค์จึงเป็นอันตรายต่อผู้ป่วย G6PD?

อันตรายที่แฝงอยู่ในมหาหิงค์สำหรับผู้ป่วย G6PD มาจากสารประกอบที่ชื่อว่า ฟีนิลไฮดราซีน (phenylhydrazine) สารชนิดนี้มีคุณสมบัติในการออกซิไดซ์ (oxidize) ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อเซลล์เม็ดเลือดแดง ในภาวะปกติ ร่างกายจะใช้เอนไซม์ G6PD ในการปกป้องเซลล์เม็ดเลือดแดงจากความเสียหายที่เกิดจากสารออกซิไดซ์ แต่ในผู้ที่ขาดเอนไซม์ G6PD ระบบป้องกันนี้จะบกพร่อง ทำให้เซลล์เม็ดเลือดแดงอ่อนแอและแตกตัวได้ง่าย

เมื่อผู้ป่วย G6PD ได้รับสารฟีนิลไฮดราซีนจากมหาหิงค์ เซลล์เม็ดเลือดแดงจะถูกทำลายอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตก หรือที่เรียกว่า Hemolytic Anemia ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายมีเม็ดเลือดแดงไม่เพียงพอต่อความต้องการ ภาวะนี้อาจนำไปสู่อาการต่างๆ เช่น ตัวเหลือง ตาเหลือง ซีด อ่อนเพลีย ปัสสาวะสีเข้ม หายใจถี่ หัวใจเต้นเร็ว และในกรณีที่รุนแรงอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

ความเสี่ยงที่ต้องใส่ใจ

สิ่งที่น่ากังวลคือ สารฟีนิลไฮดราซีนสามารถดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ทั้งจากการกิน การทา และการสูดดม ดังนั้น การใช้มหาหิงค์ในรูปแบบใดๆ ก็ตาม จึงมีความเสี่ยงต่อผู้ป่วย G6PD ทั้งสิ้น แม้ว่าจะเป็นการทาเพียงภายนอก ก็ยังสามารถทำให้สารดังกล่าวซึมผ่านผิวหนังเข้าสู่กระแสเลือดได้

ทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า

สำหรับคุณแม่ที่มีลูกน้อยและต้องการบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อหาทางเลือกอื่นที่ปลอดภัยกว่า เช่น การนวดท้องเบาๆ การให้ลูกเรอหลังกินนม หรือการใช้ยาที่แพทย์แนะนำซึ่งไม่มีส่วนผสมของสารที่เป็นอันตรายต่อผู้ป่วย G6PD

บทสรุป

มหาหิงค์เป็นสมุนไพรที่ไม่ปลอดภัยสำหรับผู้ที่ป่วยเป็นภาวะขาดเอนไซม์ G6PD เนื่องจากมีสารฟีนิลไฮดราซีนที่สามารถทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกได้ การหลีกเลี่ยงการใช้มหาหิงค์ในทุกรูปแบบ และการปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเมื่อมีข้อสงสัย เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการดูแลสุขภาพของผู้ป่วย G6PD ให้ปลอดภัย