แขนบวมรักษายังไง

ทำยังไงให้หายบวมเร็วๆ

บวม? จัดการเองได้ ไม่ต้องไปหาหมอ

• อยู่นิ่งๆ: ยิ่งขยับยิ่งบวม เฉพาะส่วนที่บวมนะ อย่าลามปาม

• ประคบเย็น: น้ำแข็งห่อผ้า 15-20 นาที เว้น 20 นาที ทำซ้ำ อย่าประคบตรงๆ

• พันผ้า: ไม่แน่นเกินไป ช่วยลดบวม แต่ระวังอย่ารัดเลือดไป ปีที่แล้วพันแน่นไป นิ้วเกือบเน่า จำไว้นะ

• ยกสูง: สูงกว่าหัวใจ ช่วยเรื่องการไหลเวียน

• ยาแก้ปวด: พาราเซตามอล ไอบูโพรเฟน ดูตามฉลาก ใช้ให้ถูกวิธี ฉันเคยกินเกินขนาด เกือบแย่

• อาหาร: ผักผลไม้ ลดของทอด ของมัน ปีนี้ฉันลดน้ำตาล บวมน้อยลงเยอะ

เพิ่มเติม: ถ้าไม่ดีขึ้น ไปหาหมอ อย่ามัวแต่ทน บางทีอาจเป็นอะไรมากกว่าแค่บวม

การบวมเกิดจากอะไร

การบวมหรืออาการบวมน้ำ (Edema) ไม่ได้เกิดจากการขาดน้ำอย่างที่เข้าใจกันทั่วไป แต่เป็นภาวะที่ของเหลวส่วนเกินสะสมอยู่ในเนื้อเยื่อ คิดง่ายๆ เหมือนท่อประปาที่อุดตัน ทำให้เกิดการคั่งค้างนั่นแหละ หลายปัจจัยร่วมกันทำให้เกิดอาการนี้ ไม่ใช่แค่เรื่องเดียว

• ความดันในหลอดเลือดดำสูง: เหมือนท่อประปาที่แรงดันสูงเกินไป ทำให้ของเหลวรั่วไหลออกมามากกว่าปกติ นี่เป็นสาเหตุหลักของอาการบวมน้ำในหลายๆ กรณี

• การทำงานของระบบน้ำเหลืองบกพร่อง: ระบบน้ำเหลืองมีหน้าที่กำจัดของเสียและของเหลวส่วนเกิน ถ้าระบบนี้ทำงานผิดปกติ ของเหลวก็จะสะสมได้ง่ายขึ้น ลองนึกภาพท่อระบายน้ำตันดูสิ

• การอักเสบ: การอักเสบทำให้หลอดเลือดซึมซับน้ำได้มากขึ้น คล้ายกับการเปิดวาล์วน้ำให้มากขึ้น ทำให้เกิดการบวมที่บริเวณนั้น

• การขาดโปรตีนในเลือด (Hypoproteinemia): โปรตีนในเลือดมีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลของเหลวในร่างกาย ถ้าโปรตีนน้อย ของเหลวจะรั่วไหลออกมาได้ง่าย เปรียบเหมือนท่อที่เสื่อมสภาพ

• การใช้ยาบางชนิด: ยาบางชนิดอาจทำให้เกิดอาการบวมน้ำเป็นผลข้างเคียง เช่น ยาต้านความดันโลหิตสูงบางชนิด

การบวมน้ำไม่ใช่โรค แต่เป็นอาการแสดงของโรคอื่นๆ การรักษาจึงต้องเน้นไปที่สาเหตุต้นตอ เช่น การควบคุมความดันโลหิต การรักษาโรคไต หรือการใช้ยาอย่างเหมาะสม โดยแพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยและให้การรักษาที่ถูกต้อง อย่าลืมปรึกษาแพทย์หากมีอาการบวมน้ำที่ผิดปกติหรือไม่หายไปเอง การรับมือกับปัญหาสุขภาพต้องอาศัยทั้งความรู้และวิจารณญาณ อย่ามองข้ามอาการเล็กๆ น้อยๆ เพราะนั่นอาจเป็นสัญญาณของปัญหาใหญ่ที่ซ่อนอยู่

ข้อมูลเพิ่มเติม (ปี 2024): การศึกษาใหม่ๆ หลายชิ้นกำลังศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างไมโครไบโอมในลำไส้กับการเกิดอาการบวมน้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่มีโรคเรื้อรัง นี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของความก้าวหน้าทางการแพทย์ที่น่าติดตาม การค้นพบใหม่ๆ อาจช่วยให้เราเข้าใจและรักษาอาการบวมน้ำได้ดียิ่งขึ้นในอนาคต

แขนขาบวมเกิดจากสาเหตุอะไร

ขาบวมนี่มันเรื่องใหญ่เนอะ วันนี้ฉันก็ขาบวมเหมือนกัน! เป็นเพราะอะไรหว่าาาาา

• ยืนนานไปป่ะ? เมื่อวานฉันยืนจัดของที่ร้านขายของชำทั้งวันเลย ตั้งแต่ 9 โมงเช้าถึง 5 โมงเย็น แทบไม่ได้นั่งเลย นี่แหละสาเหตุหลักแน่ๆ เลือดมันคงไหลเวียนไม่ดี น้ำเลยไปรวมอยู่ที่ขา ใช่ป่ะ?

• เกลือ! นี่ฉันกินเค็มไปหรือเปล่า? เมื่อวานกินบะหมี่เกี๊ยว ใส่เกลือเพียบ แล้วก็กินป๊อปคอร์นอีก โอ้ยยย โซเดียมเยอะไป ร่างกายกักเก็บน้ำไว้เยอะเลย แบบนี้ก็บวมสิเนี่ย

อืมมม ยังมีสาเหตุอื่นอีกไหมนะ? สมองฉันมันตื้อๆ นึกไม่ออกแล้ว เอาไว้ค่อยมาคิดต่อดีกว่า พรุ่งนี้ต้องไปหาหมอแล้วล่ะ กลัวจังเลย ขาบวมแบบนี้ ไม่ไหวแล้ว แย่จัง ช่วงนี้งานก็เยอะ เหนื่อยมาก พักผ่อนน้อยด้วย พรุ่งนี้ต้องนัดตรวจสุขภาพด้วย ลืมไปเลย ปีนี้ยังไม่ได้ตรวจเลย ปีที่แล้วตรวจที่ รพ.กรุงเทพนะ แต่ปีนี้ยังไม่ได้นัดเลย ต้องรีบโทรไปนัด วันนี้ต้องรีบหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับขาบวมก่อนนะ เดี๋ยวจะหาทางรักษาเองไม่ได้ ต้องไปหาหมอจริงๆแล้วล่ะ

• โรคหัวใจ (ข้อมูลเพิ่มเติม: อาการบวมอาจเกิดขึ้นที่ขาและเท้าเนื่องจากการทำงานของหัวใจที่ไม่ดีพอ ควรปรึกษาแพทย์ทันทีหากมีอาการบวมร่วมกับอาการอื่นๆ เช่น หายใจลำบาก)
• โรคไต (ข้อมูลเพิ่มเติม: ไตทำงานผิดปกติอาจทำให้ร่างกายกักเก็บน้ำและเกลือแร่มากเกินไป ส่งผลให้เกิดอาการบวม)
• ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน (ข้อมูลเพิ่มเติม: ลิ่มเลือดที่อุดตันในหลอดเลือดดำอาจทำให้เกิดอาการบวม เป็นอันตรายมาก ควรไปพบแพทย์โดยด่วน)

ต้องไปหาหมอจริงๆแล้วล่ะ กลัวจัง…

อาการบวมเกิดขึ้นจากอะไร?

บวม? น้ำเกิน. ร่างกายมันกักไว้. ไม่ใช่ขาดน้ำอย่างที่ใครเขาว่า. เซลล์บวม เนื้อเยื่อบวม. กดแล้วบุ๋ม. บางทีก็ไม่บุ๋ม. แล้วแต่สาเหตุ. หายเองได้บ้าง. บางทีก็ไม่. อยู่ที่ต้นตอ. รักษาที่ต้นเหตุ. จบ.

• โซเดียมเยอะ กินเค็มจัด บวมน้ำได้. เคยเป็นตอนกินมาม่าติดกันสามวัน. โคตรเซ็ง.
• ยาบางตัวก็ทำให้บวม. สเตียรอยด์ไง. ตัวดีเลย.
• โรคไต โรคหัวใจ โรคตับ. พวกนี้ตัวแสบ. บวมเรื้อรัง. ต้องหาหมอ. ไม่หายเอง.
• ท้อง ก็บวม. ปกติ. เคยเห็นเมียเพื่อนท้อง. ขาบวมชัดเลย.
• บางที แค่ยืนนานๆ ก็นั่งนานๆ ก็บวมได้. เรื่องธรรมชาติ. ไม่ต้องคิดมาก. ยกขาสูง หายเอง. เคยบินยาวๆ ขาบวมเลย. นวดๆ ก็หาย.

อะไรช่วยลดบวม?

โอ๊ยตาย! บวมซะขนาดนั้น นี่ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ นะ! ต้องจัดการด่วน! ไอ้บวมเนี่ยมันเหมือนลูกโป่งลม ยิ่งพองยิ่งปวด! เอาล่ะ มาดูวิธีลดบวมแบบฉบับคนขำๆ กันดีกว่า!

• อยู่นิ่งๆ! เหมือนหุ่นยนต์: อย่าไปขยับบริเวณที่บวมนะจ๊ะ ยิ่งขยับยิ่งปวด ยิ่งปวดยิ่งบวม ถ้าบวมที่ขา ก็อย่าลุกไปไหนเลย! นอนนิ่งๆ เป็นศพไปเลย! เหมือนศพที่สวยงามเนอะ!

• ประคบเย็นให้มันเข็ด! เอาอะไรที่เย็นๆ มาประคบสิคะ น้ำแข็งนี่แหละ! เอาถุงน้ำแข็งมาโปะเลย! แต่ระวังอย่าให้ติดผิวหนังนานเกินไปนะ ไม่งั้นผิวไหม้ กลายเป็นแผลเป็น สวยน้อยลงนะรู้มั้ย!

• พันผ้าให้แน่น! เหมือนมัมมี่: พันผ้าให้แน่นๆ เหมือนมัมมี่อียิปต์เลย! จะได้ช่วยลดการบวม แต่ระวังอย่าพันแน่นเกินไป เด๋วเลือดไม่เดิน แล้วก็หายใจไม่ออก กลายเป็นมัมมี่จริงๆ เลยนะ! ฉันเคยเจอมาแล้ว!

• ยกสูง! ให้มันรู้ว่าใครใหญ่กว่า: ยกส่วนที่บวมขึ้นสูงกว่าหัวใจ นึกภาพออกมั้ย เหมือนยกธงชัยชนะเหนืออาการบวม! ให้มันรู้ว่าเราเป็นใหญ่!

• ยา! ยารักษาโรค! ไปหาหมอเถอะ! อย่ามัวแต่รอให้มันบวมไปมากกว่านี้ หมอจะได้จ่ายยาที่เหมาะสม เพราะฉันไม่ใช่หมอ ฉันแค่คนขำๆ!

• กินอาหารต้านการอักเสบ! เป็นเทพ! กินผักเยอะๆ ผลไม้เยอะๆ พวกอาหารต้านการอักเสบเนี่ย ช่วยได้จริงๆ แต่ถ้าคุณกินแต่ก๋วยเตี๋ยวเรือ ก็อย่าหวังจะหายนะ อย่าให้ฉันต้องมาเตือนอีก!

เพิ่มเติมเล็กน้อย (แต่สำคัญนะ):

• ปีนี้ (2566) ข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการรักษาอาการบวม ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการบวม ควรปรึกษาแพทย์เสมอ อย่าเชื่อฉันมากนัก!

• ฉันเคยบวมที่ข้อเท้าเพราะใส่รองเท้าส้นสูงไปงานแต่งงานเพื่อน บวมจนใส่รองเท้าไม่ได้! จำได้แม่นเลย!

อย่าลืม! ถ้าบวมมากๆ อย่ามัวแต่ขำ! ไปหาหมอเถอะนะ!

เอ็นอักเสบควรประคบอะไร?

เอ็นอักเสบเหรอ…

คือ ตอนปวดๆ เนี่ย ประคบเย็นนะ น้ำแข็งอ่ะ แป๊บเดียวก็ยังดี มันช่วยลดบวม ลดเจ็บ

• ทำไมต้องเย็น: เย็นมันทำให้เส้นเลือดหดตัว เลือดมันจะได้ไม่ไปเลี้ยงตรงที่อักเสบเยอะไง ลดบวมได้
• นานแค่ไหน: สัก 15-20 นาทีก็พอ แล้วก็พักบ้าง เดี๋ยวผิวไหม้
• ตอนไหน: หลังเจ็บใหม่ๆ หรือหลังใช้เยอะๆ น่ะดีเลย

แต่ถ้าแบบ…ปวดมานานแล้ว อ่ะ…อันนี้ประคบร้อนดีกว่า

• ทำไมต้องร้อน: ร้อนมันทำให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น ช่วยให้หายเร็วขึ้นมั้ง
• นานแค่ไหน: ร้อนก็เหมือนเย็นอ่ะ 15-20 นาที
• ตอนไหน: ปวดเรื้อรัง ปวดนานๆ น่ะ ร้อนช่วยได้

บางทีก็งงนะ ร้อนเย็น อันไหนดีกว่ากัน…แต่เอาจริงๆ ฟังร่างกายตัวเองดีที่สุดมั้ง ถ้าทำแล้วมันดีขึ้นก็ทำต่อ ถ้าไม่ดีขึ้นก็…หยุด

แล้วก็…อย่าลืมพักผ่อนนะ เอ็นอักเสบนี่มันน่ารำคาญจริงๆ เลย

เจลประคบเย็นใช้ได้นานแค่ไหน?

อืม… เจลเย็นเนี่ยนะ ฉันเคยใช้ตอนข้อเท้าแพลงปีที่แล้ว จำได้ว่าแพทย์แนะนำให้ประคบประมาณ 15 นาที แล้วก็เว้นพักสักหน่อย อย่าประคบติดต่อกันนานเกินไป ผิวอาจจะไหม้ได้นะ อันตรายเหมือนกัน

จริง ๆ แล้ว มันขึ้นอยู่กับประเภทของเจลด้วยมั้ง บางอันเย็นจัดมาก ก็ต้องระวังหน่อย ไม่งั้นผิวพังแน่ ฉันว่านะ ประคบครั้งละไม่เกิน 15 นาที แล้วก็เว้นระยะ น่าจะปลอดภัยสุด

• ควรประคบครั้งละไม่เกิน 15 นาที
• เว้นระยะห่างระหว่างการประคบ
• ควรเลือกเจลที่เหมาะสมกับผิว อย่าเย็นจัดเกินไป
• ถ้ามีอาการผิดปกติ ควรหยุดใช้และปรึกษาแพทย์

จำได้ว่าตอนนั้น หมอให้ประคบ 2-3 วันแรก หลังจากนั้นก็ให้เริ่มทำกายภาพบำบัด ปีนี้ยังไม่เคยใช้เลยนะ แต่คิดว่าวิธีใช้ก็คงเหมือนเดิมแหละ

ยาอะไรกินแล้วเท้าบวม?

โอ้ยยย ยาอะไรกินแล้วเท้าบวมเนี่ยะ!? บวมเป่งเหมือนขาหมูตอนไหว้เจ้าเลยแม่! คิดแล้วก็หิว เอ้า ไม่ใช่ๆ เอาจริงดิ นี่มันเรื่องใหญ่นะ เท้าบวมนี่มันทรมานยิ่งกว่าอกหักอีกนะบอกเลย บางทีใส่รองเท้าคู่โปรดก็ไม่ได้ เซ็งจิต!

• ฮอร์โมน: ฮอร์โมนนี่ตัวดีเลย อย่างเอสโตรเจนกับเทสโทสเทอโรนเนี่ย เล่นฉันซะบวมฉึ่ง! เหมือนโดนผึ้งต่อย แถมร้อนวูบวาบอีก นี่ฉันเป็นผู้หญิงหรือเตาอบพิซซ่าเนี่ยะ?

• แคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์: ชื่อยาวเป็นหางว่าว ยานี่ก็ใช่ย่อยนะ กินแล้วบวม เดินทีเหมือนเหยียบสำลี แทบจะลอยได้เลยจ้าาา (แอบเว่อร์ไปนิด) แต่ก็บวมจริงแหละ พี่ชายผมกินอยู่ บวมจนต้องใส่รองเท้าเบอร์ใหญ่ขึ้น ฮ่าๆๆ

• สเตียรอยด์: อย่างคอร์ติซอลสเตียรอยด์เนี่ย เห็นหมอบอกว่ากินเยอะไม่ดี บวมน้ำ หน้าบวม ตัวบวม บวมไปหมด เหมือนลูกโป่ง ระวังแตกนะจ๊ะ! เคยเห็นคนรู้จักกิน ตัวบวมตุ่ยเชียว เดินตึงๆ เหมือนหุ่นยนต์

นี่แค่บางตัวยานะ จริงๆ มีอีกเยอะ ถ้ากินยาอะไรแล้วเท้าบวม รีบปรึกษาหมอดีกว่า อย่ามัวแต่เสิร์ชกูเกิ้ล เดี๋ยวกลายเป็นหมอเองไม่รู้ด้วยนะ! (เดือนที่แล้วผมนี่แหละ ปวดหัวเสิร์ชกูเกิ้ล สรุปนึกว่าตัวเองเป็นมะเร็ง ปรึกษาหมอจริงๆ แค่ไมเกรน ฮ่าๆๆ) ยังไงก็ดูแลสุขภาพกันด้วยนะ อย่ากินยาพร่ำเพรื่อ เป็นห่วง! บวมแล้วไม่สวยไม่หล่อนะจ๊ะบอกเลย!

ทำไมประคบเย็นช่วยลดบวม?

ลดบวมเพราะความเย็นห้ามเลือดไหล เส้นเลือดหดตัวไง ฉีกขาดก็เลือดออกน้อยลง ประคบได้ไม่เกิน 48 ชม.หลังบาดเจ็บ แค่นั้นแหละ

• ลดการอักเสบ
• ลดอาการปวด
• ลดการไหลเวียนเลือดไปยังบริเวณบาดเจ็บ (ชั่วคราว)
• ช่วยให้รู้สึกดีขึ้นชั่วคราว

เพิ่มเติม เคยใช้กับข้อเท้าแพลงปีที่แล้ว หายไวจริง แต่ต้องประคบถูกวิธีนะ ไม่งั้นอาจแย่กว่าเดิม