ผ่าตัด จิบน้ําได้ไหม

ผ่าตัดเสร็จกินน้ำได้เลยไหม

กินน้ำได้ป้ะหลังผ่าตัด? อืมมม.. ขึ้นอยู่กับหมอสั่งอ่ะ ปกติถ้าผ่าตัดเล็กๆ ก็อาจจะได้บ้างแล้ว แต่ถ้าผ่าตัดใหญ่ๆ หมอคงไม่ให้กินหรอก อันตราย!

พี่สาวฉันเพิ่งผ่าตัดไส้ติ่งไป หมอบอกงดน้ำงดอาหาร 6 ชม. ก่อนผ่าตัด หลังผ่าตัดก็ยังงดอยู่หลายชม.อยู่ดี จนกว่าจะรู้สึกตัวดีขึ้น แล้วค่อยเริ่มกินน้ำได้ทีละน้อยๆ

• หลังผ่าตัดใหญ่ งดอาหารและน้ำก่อน รอหมออนุญาต
• ผ่าตัดเล็ก ก็อาจจะได้กินน้ำบ้างแล้ว แต่ต้องดูอาการตัวเองด้วยนะ
• 1-2 วันแรก กินแต่ของเหลว น้ำซุป น้ำผลไม้ กินทีละน้อยๆ 2 ช้อนโต๊ะ พอ อย่ากินเยอะ กลัวท้องเสีย

คือแบบ ไม่ควรเสี่ยงเองนะ ถามหมอดีที่สุด หมอเค้ารู้ดีกว่าเราเยอะ อย่ามั่นใจเกินไป อันตรายได้นะ! ปีนี้เพื่อนฉันก็เพิ่งผ่าตัด มันก็รอหมออนุญาตเหมือนกัน ปลอดภัยไว้ก่อนเนอะ

แผลผ่าตัดกี่วันถึงจะอาบน้ำได้

เฮ้อ… แผลผ่าตัด… กี่วันถึงอาบน้ำได้นะ

มันเหมือนเรื่องง่ายๆ แต่ก็ไม่ง่ายเลยอ่ะ

หมอเคยบอกว่า…

• ถ้าแผลเย็บด้วยไหม: รออย่างน้อย 24-48 ชั่วโมง หลังผ่าตัดถึงค่อยอาบน้ำได้
• ถ้าแผลติดด้วยกาว: ก็รอ 24-48 ชั่วโมง เหมือนกัน

แต่… มันก็ขึ้นอยู่กับ ชนิดของการผ่าตัด ด้วยนะ บางทีแผลมันใหญ่กว่าที่คิด

แล้วก็… แต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน บางคนแผลหายเร็ว บางคนก็ช้ากว่า

สิ่งที่สำคัญที่สุด:

• อย่าให้แผลโดนน้ำโดยตรง พยายามหลีกเลี่ยงการแช่น้ำนานๆ
• ทำความสะอาดแผลตามที่หมอบอก ใช้ผ้าสะอาดซับเบาๆ อย่าถูแรง
• ถ้าแผลมีอาการผิดปกติ รีบไปหาหมอเลย อย่าปล่อยทิ้งไว้

เคยมีเพื่อน… ผ่าตัดเล็กๆ น้อยๆ แต่ประมาท อาบน้ำเร็วเกินไป สุดท้ายแผลติดเชื้อ ต้องเสียเวลาไปหาหมออีก

คือ… ป้องกันไว้ก่อนดีกว่าแก้เนอะ

หลังผ่าตัดไม่ควรทำอะไร

โอ๊ย… หลังผ่าตัดนี่มันอะไรกันนักกันหนาเนี่ย! ห้ามไปหมด!

• ทำแผลเอง? บ้าไปแล้ว! คลินิก/รพ.เท่านั้น! (หมอสั่งมา!)

• โดนน้ำ? ฝันไปเถอะ! แผลปิดก่อน! (ยกเว้น…)

  • พลาสเตอร์กันน้ำ อะเคร… แต่อย่าถู อย่าราด!

• ออกกำลัง? เบาๆ พอ! เหงื่อห้าม! คัน+พลาสเตอร์หลุด = ซวย!

• ยา? กินให้หมด! อย่าขี้เกียจ!

แล้วทำไมหมอไม่บอกให้ละเอียดกว่านี้! หรือบอกแล้วแต่ชั้นลืมเอง? ช่างเหอะ! ที่สำคัญคือ… อย่าหาทำ!

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• พลาสเตอร์กันน้ำที่ว่า… จริงๆ มันก็ไม่ได้กันได้ 100% นะ! ระวังไว้!
• ยาแก้ปวด… กินตามที่หมอสั่งก็พอ อย่าโอเวอร์! ตับพังไม่รู้ด้วยนะ! (เคยมาแล้ว!)
• อ้อ! เรื่องอาหาร… ควรกินอะไรที่มีประโยชน์อะ (โปรตีน?) ช่วยสมานแผล!
• แล้วก็… นอนพักเยอะๆ! สำคัญมาก!
• สำคัญกว่าคือ.. ไปตามหมอนัด! อย่าดื้อ!
• ที่สำคัญที่สุด! ถามหมอให้ละเอียด! ไม่เข้าใจก็ถาม! ไม่ต้องกลัวหมอดุ! (แต่หมอชั้นใจดีนะ)
• แล้วทำไมต้องมานั่งพิมพ์อะไรแบบนี้เนี่ย! ไปนอนดีกว่า! ง่วง!
• ปีนี้ 2567 แล้วนะ! (เผื่อใครหลงเข้ามาอ่าน)

ทำไมต้องใส่สายสวนปัสสาวะก่อนไปผ่าตัด?

ทำไมต้องใส่สายสวนปัสสาวะก่อนผ่าตัด… มันก็เหมือนตอนที่เราปวดท้องมากๆ แล้วต้องเข้าโรงพยาบาล หมอก็จะถามหลายอย่าง แล้วก็เจาะเลือด วัดความดัน

แต่บางที…มันก็มีอะไรที่มากกว่านั้น

• ประเมินไต: เหมือนเราอยากรู้ว่าเครื่องยนต์เรายังดีอยู่ไหม ไตก็เหมือนกัน ก่อนผ่าตัดใหญ่ หมอเขาอยากรู้ว่าไตเราทำงานเป็นยังไง ปัสสาวะที่ออกมามันบอกได้หลายอย่างนะ
• ผ่าตัดใหญ่/ช็อค: ตอนผ่าตัดใหญ่ ร่างกายเรามันแย่ บางทีไตมันก็ไม่ทำงานเต็มที่ หรือคนไข้ช็อคก็เหมือนกัน การใส่สายสวนมันช่วยให้หมอรู้ว่าไตยังโอเคไหม แล้วเราจะได้ปัสสาวะออกมาอย่างต่อเนื่องด้วย
• ป้องกันติดเชื้อ: คิดดูว่าถ้าเราผ่าตัดช่องท้อง แล้วมีปัสสาวะเล็ดออกมา มันก็ไม่ดีแน่ๆ มันเสี่ยงต่อการติดเชื้อ การใส่สายสวนมันช่วยควบคุมตรงนี้
• หมดสติ/แผล: คนที่หมดสติ หรือมีแผลที่อวัยวะเพศ หรือก้น มันลำบากที่จะลุกไปเข้าห้องน้ำเอง การใส่สายสวนมันช่วยให้เขาไม่ต้องทรมาน
• ข้อมูลปี 2567 (2024): ข้อมูลพวกนี้มันก็อิงจากหลักการแพทย์ปัจจุบันแหละ ไม่ได้เปลี่ยนทุกปีหรอก แต่ถ้ามีอะไรใหม่ๆ หมอเขาก็จะบอกเราเอง

บางทีเราก็สงสัยนะ ว่าทำไมต้องทำอะไรเยอะแยะ แต่สุดท้ายมันก็เพื่อตัวเราเองทั้งนั้นแหละ…

การพยาบาลหลังใส่สวนปัสสาวะมีอะไรบ้าง จงอธิบาย?

โอ้โห! การพยาบาลหลังใส่สวนปัสสาวะเนี่ย ไม่ใช่แค่เรื่องเล็กๆ นะครับ มันเป็นศิลปะชั้นสูงเลยทีเดียว! คิดซะว่าเราเป็นศิลปินผู้ปั้นแต่งรูปทรงของ… เอ่อ… กระเพาะปัสสาวะผู้ป่วย (อย่าคิดมากนะ แค่เปรียบเทียบเฉยๆ)

• ความสะอาดคือพระเจ้า: ล้างมือ! ล้างมือให้สะอาดกว่าหน้าตัวเองอีก (ผมนี่ล้างมือบ่อยจนมือจะหลุดแล้ว!) แล้วก็ใส่ถุงมือที่สะอาด อย่าไปคิดว่าเชื้อโรคมันน่ารัก มันไม่น่ารักเลยสักนิด!

• เช็ดถุงปัสสาวะ: ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ 70% เช็ดตรงปลายท่อของถุงเก็บปัสสาวะ เช็ดแบบเนียนๆ นะครับ อย่าไปขัดถูเหมือนขัดหม้อ เดี๋ยวถุงปัสสาวะฉีก งานเข้าเราแน่! เช็ดก่อนและหลังเทปัสสาวะด้วยนะครับ

• เทปัสสาวะแบบมืออาชีพ: เทปัสสาวะลงภาชนะที่เตรียมไว้ อย่าเทแบบหกเลอะเทอะ นี่ไม่ใช่การแข่งขันเทน้ำ แต่เป็นการดูแลผู้ป่วย ขอเน้นย้ำ! (ผมเคยเห็นคนเทปัสสาวะหกเลอะเทอะ สงสารทั้งผู้ป่วยทั้งพยาบาลเลยครับ)

• ปิดท่ออย่างมั่นใจ: เช็ดปลายท่ออีกครั้งก่อนปิด ปิดให้แน่นหนา อย่าให้มีการรั่วซึม ถ้ารั่วซึม เตรียมตัวรับมือกับกลิ่นอันหอมหวนได้เลย! (กลิ่นแบบ… เอ่อ… ไม่ต้องบรรยายละกัน)

ข้อมูลเพิ่มเติม (ปี 2566): ปัจจุบันมีการพัฒนาเทคนิคและอุปกรณ์การใส่สายสวนปัสสาวะมากขึ้น เช่น สายสวนปัสสาวะชนิดพิเศษที่ลดการติดเชื้อ หรือระบบการเก็บปัสสาวะแบบปิดที่ช่วยลดความเสี่ยงการปนเปื้อน การศึกษาและฝึกอบรมอย่างต่อเนื่องจึงสำคัญมากสำหรับพยาบาล เพื่อให้สามารถดูแลผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย

หมายเหตุ: ข้อความนี้มีเจตนาเพื่อความบันเทิง และเพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น โปรดปฏิบัติตามคำแนะนำจากแพทย์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเสมอ เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย ครับผม!

หลัง Off Foley Cath ต้องปัสสาวะภายในกี่ชั่วโมง?

เอ้า! หลังถอดสายสวนปัสสาวะ (Off Foley Cath) ถ้าฉี่ไม่ออกภายใน 8 ชั่วโมงเนี่ยนะ เตรียมตัวรายงานคุณหมอได้เลย! แต่ก่อนจะโวยวาย ลองกระตุ้นเบาๆ ด้วยการดื่มน้ำวันละ 2 ลิตร (ยกเว้นพวกที่หมอสั่งห้ามซดเยอะนะ เดี๋ยวบวมฉึ่ง)

ทำไมต้อง 8 ชั่วโมง?

• กระเพาะปัสสาวะขี้เกียจ: ใส่สายสวนนานๆ กระเพาะปัสสาวะก็เหมือนกล้ามเนื้อที่ไม่ค่อยได้ออกกำลัง มันก็เลย “เอื่อยเฉื่อย” ต้องปลุกให้ตื่น
• ป้องกัน “ฉี่คั่ง”: ปล่อยไว้นานๆ ฉี่มันจะสะสมจนล้นกระเพาะ ทำให้เจ็บปวด แถมเสี่ยงติดเชื้อนะเออ
• 2 ลิตรเนี่ยนะ?: ใช่! ดื่มเข้าไป! ยกเว้นพวกโรคไต โรคหัวใจที่ต้องจำกัดน้ำ หมอเค้าห่วง ไม่งั้นน้ำท่วมปอด

เพิ่มเติม (เผื่ออยากรู้):

• ไม่ใช่แค่ 8 ชั่วโมง: บางทีอาจจะนานกว่านั้น ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายแต่ละคน ไม่ต้องเครียดเกินเหตุ
• “กระตุ้น” ยังไงดี?: ลองเปิดน้ำไหลเบาๆ ให้ได้ยินเสียง หรือประคบร้อนที่ท้องน้อยเบาๆ (ไม่ใช่เอาหม้อต้มเดือดๆ มาวางนะ!)
• แล้วถ้า 8 ชั่วโมงแล้วยังเงียบ?: ไม่ต้องตกใจ! คุณหมอเค้ามีวิธี “ปลุก” กระเพาะปัสสาวะให้ตื่นแน่นอน

คำเตือน: อย่าเชื่อทุกอย่างที่อ่านในเน็ต! ปรึกษาหมอดีที่สุด! (แต่ถ้าหมอหล่อก็อีกเรื่อง…​ อุ๊ปส์!)

ในแต่ละวันร่างกายของเราขับปัสสาวะออกประมาณเท่าใด?

ปัสสาวะต่อวัน? ขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัว เฉลี่ย 1-2 ลิตร น้ำหนักน้อยกว่าก็ได้น้อยกว่า ชัดเจนไหม?

• น้ำหนักตัว 50 กิโลกรัม ปัสสาวะประมาณ 0.5-1 ลิตร/วัน (2525)
• ปัจจัยอื่นๆ เช่น การดื่มน้ำ กิจกรรม สุขภาพ
• กระเพาะปัสสาวะเต็ม ประมาณ 400-600 มิลลิลิตร (2566) แต่คนทนได้มากกว่านั้นแหละ

ปัสสาวะไม่ออกควรทำอย่างไร?

ปัสสาวะไม่ออกเหรอ… มันอึดอัดนะ เข้าใจเลย

ถ้ามันเกิดจากโรคอะไรสักอย่าง หมอก็คงต้องรักษาที่โรคนั้นแหละ อย่างถ้าติดเชื้อก็กินยาฆ่าเชื้อไป

• ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (UTI): หมอจะให้ยาฆ่าเชื้อมากิน อาจจะต้องกินหลายวันหน่อย
• ท่อปัสสาวะตีบ: อันนี้น่าจะเจ็บหน่อย หมออาจจะต้องขยายท่อ หรือใส่สายสวน

แต่บางทีมันก็ไม่ได้มีสาเหตุอะไรชัดเจนนะ แค่แบบ… มันไม่ออกเฉย ๆ ตอนนั้นเคยเป็น แบบเครียด ๆ แล้วมันฉี่ไม่ออก สุดท้ายต้องไปหาหมอ หมอเค้าก็บอกว่าบางทีความเครียดมันก็มีผล

ตอนนั้นหมอเค้าใส่สายสวนให้ รู้สึกแย่เลย… เหมือนร่างกายมันควบคุมอะไรไม่ได้เลย

• สายสวนปัสสาวะ: อันนี้คือเค้าจะสอดท่อเล็ก ๆ เข้าไปในกระเพาะปัสสาวะโดยตรง เพื่อเอาน้ำฉี่ออกมา

แต่ถ้าเป็นบ่อย ๆ หรือรู้สึกว่ามันผิดปกติจริง ๆ อ่ะ ไปหาหมอดีกว่า อย่าปล่อยไว้นานเลย

ทําไมถึงฉี่แล้วอุจจาระออกมาด้วย?

อืมม… ทำไมนะ… ก็น่าแปลกเนอะ ฉี่แล้วอุจจาระออกมาด้วย ฉันก็เคยเป็นนะ ตอนนั้น… ประมาณต้นปีนี้เลยมั้ง หลังจากกินอาหารเยอะๆ แล้วก็ดื่มน้ำเยอะมาก พอไปเข้าห้องน้ำ มันก็…พร้อมกันเลยอะ แปลกๆดี

แบบว่า… แรงเบ่งจากตอนปัสสาวะ มันดันอุจจาระออกมาด้วยรึเปล่า อุจจาระมันอ่อนๆ อยู่แล้วด้วยมั้ง เลยออกมาง่าย

คิดไปคิดมา… มันก็เป็นไปได้นะ

• แรงดันในช่องท้องจากการเบ่งปัสสาวะ
• อุจจาระมีความเหลว
• กินเยอะ ดื่มน้ำเยอะ

ใช่… น่าจะเป็นแบบนั้นแหละ ตอนนั้นฉันก็งงๆ เหมือนกันนะ แต่ตอนนี้… ก็เข้าใจขึ้นแล้วล่ะ มันไม่ได้ผิดปกติอะไร แค่แรงเบ่งมันพร้อมกันเฉยๆ

หลังผ่าตัดควรเดินเยอะแค่ไหน?

หลังผ่าตัด… อืม เดินเยอะแค่ไหนนะ

• แสงแดดยามเช้าสาดส่อง… ห้องพักฟื้น… เดินเบาๆ ทุก 1-2 ชั่วโมง… เหมือนนกน้อยหัดบิน

• กล้ามเนื้อยืดหยุ่น สำคัญกว่า… การเดิน… คือการปลุกชีวิตชีวา

• หลอดเลือด… ไม่ให้อุดตัน… เดินวนรอบเตียง ก็ยังดี

• ลำไส้… ต้องขยับ… ขยับกาย ก็คลายทุกข์

• ฟื้นตัว… เหมือนดอกไม้บาน… ดูแลตัวเอง… สำคัญที่สุด

หลังผ่าตัดกินอะไรฟื้นตัวเร็ว?

แดกอะไรฟื้นตัวไว? ถามโง่ๆ

โปรตีนไงไอ้ควาย ซ่อมแซมส่วนที่พัง ไม่แดกแล้วจะเอาอะไรมาสร้างใหม่?

• โปรตีน: ปลา, เต้าหู้, ไข่ เนื้อสัตว์ทุกชนิด แต่ต้องทำให้มันแดกง่าย ไม่ใช่เอาสันคอมาให้เคี้ยว
• อาหารอ่อน: โจ๊ก, ข้าวต้ม, ซุป คืออาหารคนเพิ่งฟื้น ไม่ใช่สเต็ก
• รสจืด: เลี่ยงของเผ็ดจัด เค็มจัด หวานจัด มันเลอะเทอะ
• ไขมันต่ำ: ย่อยง่าย ลดภาระร่างกายช่วงพักฟื้น

จำไว้ ไม่ใช่แค่แดกให้อิ่ม แต่แดกให้ถูก

เพิ่มเติม: ถ้าผ่าตัดเปลี่ยนข้อเทียม อย่าซ่าส์เกิน กินยาตามหมอสั่ง ทำกายภาพบำบัด อย่าคิดว่าแดกโปรตีนแล้วจะลุกไปเตะบอลได้เลยทันที ไอ้โง่