อาการภูมิตกเกิดจากอะไร

ภูมิตก: เมื่อเกราะป้องกันร่างกายอ่อนแอลง และวิธีเสริมสร้างให้แข็งแกร่ง

อาการ “ภูมิตก” เป็นคำที่คนไทยใช้กันทั่วไปเพื่ออธิบายภาวะที่ร่างกายอ่อนแอลง ทำให้เจ็บป่วยง่าย ติดเชื้อง่ายกว่าปกติ แต่ในทางการแพทย์นั้น เราเรียกภาวะนี้ว่า “ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง” ซึ่งหมายถึงระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ ทำให้ไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อะไรคือสาเหตุของอาการภูมิตก?

สาเหตุของอาการภูมิตกนั้นมีมากมาย และซับซ้อนกว่าที่เราคิด โดยสามารถแบ่งออกเป็นปัจจัยหลักๆ ได้ดังนี้:

• การพักผ่อนไม่เพียงพอ: การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอเป็นศัตรูตัวร้ายของระบบภูมิคุ้มกัน เมื่อร่างกายขาดการพักผ่อนอย่างเหมาะสม จะส่งผลให้การผลิตเซลล์ภูมิคุ้มกันลดลง ทำให้ร่างกายอ่อนแอและเสี่ยงต่อการติดเชื้อ

• โภชนาการที่ไม่ดี: ร่างกายต้องการสารอาหารที่ครบถ้วนและสมดุลเพื่อสร้างและรักษาระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง การขาดวิตามิน แร่ธาตุ และสารอาหารที่จำเป็นต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง

• ความเครียด: ความเครียดเรื้อรังส่งผลเสียต่อร่างกายในหลายด้าน รวมถึงการกดระบบภูมิคุ้มกัน เมื่อเราเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอลออกมา ซึ่งในระยะยาวจะส่งผลให้การทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกันลดลง

• การขาดการออกกำลังกาย: การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ในทางตรงกันข้าม การไม่ออกกำลังกายหรือการนั่งอยู่กับที่เป็นเวลานานๆ อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงได้

• โรคประจำตัวและยาบางชนิด: โรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวาน โรคไต หรือโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง (autoimmune diseases) อาจส่งผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน นอกจากนี้ ยาบางชนิด เช่น ยาสเตียรอยด์ หรือยาเคมีบำบัด ก็อาจกดระบบภูมิคุ้มกันได้เช่นกัน

• อายุ: เมื่ออายุมากขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายก็จะเสื่อมสภาพลงตามธรรมชาติ ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและโรคต่างๆ มากขึ้น

• ปัจจัยอื่นๆ: นอกจากปัจจัยที่กล่าวมาแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก การสัมผัสกับสารพิษ หรือการติดเชื้อเรื้อรัง

เสริมสร้างภูมิต้านทานให้แข็งแกร่งได้อย่างไร?

ข่าวดีคือ เราสามารถเสริมสร้างภูมิต้านทานของร่างกายให้แข็งแกร่งขึ้นได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต ดังนี้:

• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ: นอนหลับให้ได้อย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อคืน เพื่อให้ร่างกายได้พักผ่อนและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่: เน้นรับประทานผักผลไม้หลากสีสัน ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนจากแหล่งต่างๆ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและสมดุล

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: ออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์ เพื่อกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน

• จัดการความเครียดอย่างเหมาะสม: หาทางผ่อนคลายความเครียด เช่น การทำสมาธิ การทำกิจกรรมที่ชอบ หรือการพูดคุยกับเพื่อนสนิท

• หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง: หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก และการสัมผัสกับสารพิษ

• ปรึกษาแพทย์: หากมีอาการผิดปกติ หรือสงสัยว่ามีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม

การมีสุขภาพแข็งแรงและมีระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแกร่งนั้น ไม่ได้เกิดขึ้นได้ในชั่วข้ามคืน แต่ต้องอาศัยการดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้ดีต่อสุขภาพจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณมีภูมิคุ้มกันที่ดี ห่างไกลจากโรคภัยไข้เจ็บ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น